لینوکس چیست؟

لینوکس یک سیستم‌عامل متن باز است که در ابتدا به‌عنوان یک سرگرمی در سال ۱۹۹۱ توسط لینوس توروالدز طراحی و ساخته شد. ایده‌ی اصلی لینوس در دوران دانشجویی، ساخت یک نسخه‌ی جایگزین و متن‌باز برای سیستم‌عامل MINIX بود که خود این سیستم‌عامل نیز بر اساس اصول‌های Unix طراحی شده بود.
جالب‌تر از همه این است که امروزه نتیجه‌ی سرگرمی لینوس توروالدز به پراستفاده‌ترین سیستم‌عامل در سرورها و تنها سیستم‌عامل مورد استفاده در ۵۰۰ ابررایانه برتر دنیا تبدیل شده است. در این مقاله از بلاگ لیارا، به معرفی سیستم‌عامل لینوکس و کاربردها و ویژگی‌های آن می‌پردازیم، تا پایان همراه ما باشید.

در ادامه می‌خوانید:

• لینوکس چیست؟
• کاربردها و قابلیت‌های سیستم‌عامل لینوکس
• سادگی استفاده از سیستم‌عامل لینوکس
• امنیت در سیستم‌عامل لینوکس
• مزایای استفاده از لینوکس
• لینوکس مناسب چه افرادی است؟
• جمع‌بندی
• سوالات متداول

لینوکس چیست؟

سیستم‌عامل لینوکس، همانند ویندوز، iOS و macOS، یکی از انواع سیستم‌عامل‌هاست که بر پایه هسته لینوکس توسعه یافته و به‌صورت متن‌باز (Open Source) در دسترس است. جالب است بدانید که یکی از پرکاربردترین پلتفرم‌های جهان، یعنی اندروید، نیز بر اساس لینوکس ساخته شده است.

به‌طور کلی، سیستم‌عامل نرم‌افزاری است که مدیریت منابع سخت‌افزاری کامپیوتر، مانند CPU، حافظه و دستگاه‌های ورودی/خروجی را برعهده دارد و نقش واسط میان سخت‌افزار و نرم‌افزار را ایفا می‌کند. بدون وجود سیستم‌عامل، هیچ نرم‌افزاری قادر به اجرا نخواهد بود. لینوکس به‌عنوان شناخته‌شده‌ترین سیستم‌عامل متن‌باز، در لایه‌ای زیر تمام برنامه‌های اجرایی سیستم قرار دارد و وظیفه دارد درخواست‌های آن‌ها را به سخت‌افزار منتقل کرده و پاسخ‌های لازم را بازگرداند.

کاربردها و قابلیت‌های سیستم‌عامل لینوکس

سیستم‌عامل لینوکس تقریبا در پایه و اساس هر نوع ابتکار فناوری‌های رایانه‌ای خودش را به اثبات رسانده و امروزه از لینوکس در کانتینرها، برنامه‌های Cloud-native و امنیت استفاده می‌شود. حتی سیستم‌عامل لینوکس، هسته‌ی اصلی بزرگ‌ترین صنایع و مشاغل در جهان است و در وب‌سایت‌های اشتراک دانش مانند Wikipedia تا بورس اوراق بهادار نیویورک و حتی در دستگاه‌های تلفن همراه اندروید نیز از این سیستم‌عامل استفاده شده.

لینوکس در طول سال‌ها به‌گونه‌ای توسعه و رشد داده شده تا برای اجرای کارهای بسیار سنگین و استفاده در مراکز حیاتی مانند دیتاسنترها و برای استقرارهای ابری مناسب و استاندارد باشد. همچنین این امکان برای شما وجود دارد تا از میان توزیع‌های مختلف، توزیع مناسب را براساس نحوه‌ی استفاده و نیازهای خود انتخاب کنید.

از طرفی این روزها کمپانی Microsoft به‌گونه‌ی دیگری لینوکس و دنیای متن‌باز را پذیرفته است. برای مثال SQL Server برای لینوکس عرضه شده و همچنین این کمپانی .NET framework را به‌صورت متن باز ارائه کرده است و هر پلتفرمی می‌تواند آن را اجرا کنید. این قابلیت به توسعه‌دهندگانی با سیستم‌عامل لینوکس اجازه می‌دهد تا در برنامه‌های خود از این فریم‌ورک استفاده کنند.

درنهایت زمانی که صحبت از فضای ابری در میان باشد، حتی در Microsoft’s Azure هم بیش‌ از ۶۰ درصد imageهای موجود در Azure Marketplace و قریب یک‌سوم VMها بر پایه لینوکس هستند. با درکنار هم قرار دادن این داده‌ها متوجه خواهید شد که لینوکس، سیستم‌عامل آینده است و پایداری و گسترش بسیاری از سیستم‌ها وابسته به پیشرفت‌های این سیستم‌عامل است.

برای آشنایی با اوبونتو Ubuntu، کاربردها و مزایای آن، مقاله زیر را بخوانید.
اوبونتو چیست؟

سادگی استفاده از سیستم‌عامل لینوکس

شروع کار با این سیستم‌عامل بسیار آسان است زیرا اکثر توزیع‌ها با رابط کاربری گرافیکی (GUI) عرضه می‌شوند و شما می‌توانید مانند سیستم‌عامل دیگر، کارها را با استفاده از نشان‌گر موس انجام دهید. البته بعضی مواقع ممکن است کاری که شما می‌خواهید انجام دهید با استفاده از رابط کاربری قابل انجام نباشد و در این مواقع باید از خط فرمان استفاده کنید.

البته باز هم نیازی به نگرانی نیست زیرا خط فرمان ساده‌ترین ابزاری است که در یک کامپیوتر وجود دارد.

امنیت در سیستم‌عامل لینوکس

امنیت چیزی نیست که بتوانید به‌سادگی از پس آن بربیایید و دیگر به آن اهمیت ندهید بلکه مبحث امنیت بخش جدایی ناپذیر هر تجارت است و باید در هر استراتژی، آن را در نظر داشته باشید. در مبحث امنیت فناوری اطلاعات، سیستم‌عامل نقش بسیار پررنگی را ایفا می‌کند زیرا سیستم‌عامل است که برای شما امکان استقرار برنامه‌ها و نرم‌افزارهایتان بر روی سخت‌افزار فیزیکی را به‌وجود می‌آورد تا کاربران به آن دسترسی پیدا کنند.

از آنجایی که لینوکس ماژولار است، امنیت آن را می توان به‌راحتی مدیریت کرد و قابلیت نظارت بر روی بخش‌های مختلف این سیستم‌عامل برای شما وجود دارد. همچنین ابزاری مانند SELinux به‌صورت پیش‌فرض در لینوکس وجود دارد که در مبحث امنیت سیستم‌عامل به شما کمک می‌کند.

علاوه‌براین‌ها لینوکس در تلاش است تا فضای کرنل را از فضای کاربران جدا کند، به‌این شکل فرایند‌های اجرا شده در سرتاسر سیستم لزوما در دسترس کاربران نخواهد بود و به‌همین ترتیب فرایندهای اجرا شده توسط کاربر در سرتاسر سیستم در دسترس نیست. البته این موضوع به سطح دسترسی کاربر نیز وابسته است.

برای مقایسه کامل اوبونتو و دبیان و انتخاب بهترین توزیع لینوکس، مقاله زیر را بخوانید.
مقایسه اوبونتو و دبیان

مزایای استفاده از لینوکس

مزایای استفاده از سیستم‌عامل لینوکس بسیار متنوع است و همین ویژگی‌ها باعث محبوبیت گسترده آن در میان کاربران حرفه‌ای و عادی شده‌اند. در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• متن‌باز است و کاربران می‌توانند کدهای آن را مشاهده، ویرایش کنند.
• رایگان است و نیازی به پرداخت هزینه برای استفاده یا نصب ندارد.
• امنیت بالایی دارد و به‌دلیل نیاز به دسترسی ادمین برای نصب یا اجرای برنامه‌ها، کمتر در معرض ویروس قرار می‌گیرد.
• برای احیای سیستم‌های قدیمی مناسب است و با منابع سخت‌افزاری محدود هم روان اجرا می‌شود.
• به‌روزرسانی‌ها در آن سریع و ساده‌اند و نیازی به نصب مجدد یا ری‌استارت مداوم ندارند.
• امکان شخصی‌سازی بالایی دارد؛ از ظاهر گرافیکی گرفته تا عملکرد سیستم.
• توزیع‌های متنوعی دارد مثل Ubuntu، Debian، Fedora، Arch و Mint که برای نیازهای مختلف مناسب‌اند.
• پشتیبانی جامعه کاربری قوی دارد و می‌توان برای رفع خطاها به منابع و فروم‌های مختلف مراجعه کرد.
• نیازی به راه‌اندازی مجدد پس از نصب برنامه‌ها ندارد و بدون توقف به کار ادامه می‌دهد.
• پایداری بالایی دارد و به‌ندرت دچار هنگ یا افت عملکرد می‌شود.
• حریم خصوصی کاربران را حفظ می‌کند و داده‌های شخصی آن‌ها را جمع‌آوری نمی‌کند.
• از انجام هم‌زمان چند وظیفه (مولتی‌تسکینگ) پشتیبانی می‌کند بدون اینکه سرعت سیستم کاهش یابد.
• تقریباً تمام فرمت‌های فایل را پشتیبانی می‌کند و در خواندن انواع داده‌ها محدودیتی ندارد.
• عملکرد نرم‌افزارها در آن بهینه است و مشکلات ذخیره‌سازی کمتر باعث اختلال می‌شود.

برای آشنایی کامل با هاست لینوکس (بررسی جامع ویژگی‌ها + مزایا)، مقاله زیر را از دست ندهید.
هاست لینوکس چیست؟

لینوکس مناسب چه افرادی است؟

لینوکس برای افراد و گروه‌های مختلفی مناسب است، بسته به نیاز، سطح دانش فنی و هدف استفاده. در ادامه دسته‌هایی از کاربران که لینوکس برایشان انتخابی مناسب است، آورده شده است.

۱. برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان

• محیطی پایدار، امن و قابل تنظیم برای کدنویسی و توسعه نرم‌افزار
• پشتیبانی عالی از زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف (مثل Python، C/C++، Java و …)
• دسترسی کامل به ترمینال و ابزارهای خط فرمان

۲. کاربران حرفه‌ای و علاقه‌مندان به فناوری

• مناسب کسانی که دوست دارند ساختار سیستم‌عامل را بشناسند و آن را شخصی‌سازی کنند.
• امکان یادگیری عمیق مفاهیم شبکه، سیستم‌عامل و امنیت

۳. دانشجویان رشته‌های مهندسی و علوم کامپیوتر

• محیطی عالی برای تمرین مفاهیم سیستم‌عامل، شبکه، برنامه‌نویسی و مدیریت سرور
• بسیاری از دانشگاه‌ها کار با لینوکس را در سرفصل‌های آموزشی قرار می‌دهند.

۴. مدیران سرور و متخصصان DevOps

• لینوکس ستون اصلی بسیاری از سرورهای وب و دیتاسنترهاست
• ابزارهای مدیریت سرور، اتوماسیون (مثل Ansible) و کانتینرسازی (مثل Docker) بهینه با لینوکس کار می‌کنند.

۵. کاربرانی که به دنبال یک سیستم‌عامل رایگان و سبک هستند

• بدون نیاز به پرداخت هزینه لایسنس
• مناسب برای احیای لپ‌تاپ‌های قدیمی به‌دلیل مصرف منابع پایین برخی توزیع‌ها

۶. کاربرانی که به سفارشی‌سازی محیط کار علاقه دارند

• می‌توان ظاهر، رفتار، و عملکرد لینوکس را به‌دلخواه شخصی‌سازی کرد.
• توزیع‌ها و میزکارهای متنوعی مانند Ubuntu، Fedora، Arch، KDE، GNOME و غیره در دسترس هستند.

جمع‌بندی

سیستم‌عامل لینوکس، فراتر از یک انتخاب جایگزین برای ویندوز یا macOS است؛ این سیستم‌عامل متن‌باز، ماژولار و فوق‌العاده پایدار، به استانداردی در دنیای توسعه نرم‌افزار، DevOps، مدیریت زیرساخت و حتی رایانش ابری تبدیل شده است.

برای یک برنامه‌نویس، لینوکس محیطی فراهم می‌کند که در آن بیشترین کنترل را بر ابزارها، وابستگی‌ها و فرایندهای توسعه دارد. با دسترسی قدرتمند به ترمینال، ابزارهای CLI، پشتیبانی گسترده از زبان‌های برنامه‌نویسی، امکان اجرای مستقیم کد روی سرور و پشتیبانی از فناوری‌هایی مثل Git، Docker، Kubernetes و Ansible، دیگر جایی برای محدودیت باقی نمی‌ماند. اگر توسعه‌دهنده‌ای هستید که به دنبال امنیت، انعطاف، عملکرد بالا و آزادی در ابزارها هستید، لینوکس نه‌فقط یک گزینه، بلکه بهترین انتخاب برای مسیر حرفه‌ای شماست.

با سرور مجازی لینوکس لیارا، قدرت، سرعت و امنیت را یکجا داشته باشید!
✅ منابع اختصاصی و مقیاس‌پذیر✅ استقرار سریع بدون پیچیدگی ✅ قیمت مقرون‌به‌صرفه
خرید سرور مجازی لینوکس ساعتی لیارا

سوالات متداول

لینوکس مناسب چه کارهایی است؟

• اجرای سرورهای وب (Web Servers) مثل Apache و Nginx
• میزبانی دیتابیس‌ها مانند MySQL، PostgreSQL، MongoDB
• برنامه‌نویسی و توسعه نرم‌افزار با زبان‌هایی مثل Python، C، Java، Go و…
• مدیریت سرورها و DevOps با ابزارهایی مثل Docker، Kubernetes، Ansible
• ایجاد و اجرای ماشین‌های مجازی و کانتینرها

آیا لینوکس به نصب آنتی‌ویروس نیاز دارد؟

در اغلب موارد خیر. لینوکس به‌طور ذاتی امنیت بالایی دارد و ویروس‌ها در آن شایع نیستند.

کدام توزیع لینوکس برای شروع مناسب‌تر است؟

Ubuntu، Linux Mint برای تازه‌کارها بسیار مناسب هستند.

آیا نرم‌افزارهای ویندوز روی لینوکس اجرا می‌شوند؟

برخی نرم‌افزارها با کمک ابزارهایی مثل Wine یا ماشین مجازی قابل اجرا هستند، اما بهتر است از جایگزین‌های متن‌باز آن‌ها در لینوکس استفاده کنید.

منبع: https://www.redhat.com/en/topics/linux