دواپس (DevOps) چیست؟

دواپس (DevOps) ترکیبی از کلمه‌های Development و Operations است که می‌توانید آن را مجموعه‌ای از روش‌ها و ابزارهایی برای افزایش توانایی سازمان در ارائه برنامه‌ها و خدمات‌دهی سریع‌تر درمقابل فرایند‌های توسعه‌ی نرم‌افزار سنتی بدانید.

این افزایش سرعت باعث می‌شود تا سازمان‌ها خدمات بهتری به مشتریان خود ارائه دهند و رقابت موثرتری در بازار داشته باشند. به‌زبان ساده DevOps را می‌توان راه حلی برای رفع موانع بین تیم‌های توسعه و عملیات دانست زیرا با پیروی از مدل DevOps، تمام تیم‌های توسعه و عملیات در کل چرخه‌ی نرم‌افزار از توسعه و آزمایش برنامه تا استقرار آن در کنار هم کار می‌کنند.

مزایای DevOps

• سرعت: DevOps به شما امکان می‌دهد تا با سرعت بیشتری در جهت نوآوری، سازگاری با تغییرهای بازار و کارایی بیشتر در دستیابی به نتایج کسب و کار حرکت کنید.
• تحویل سریع (rapid-delivery): با بالا رفتن سرعت انتشار محصول نرم‌افزاری می‌توانید مزیت‌های رقابتی بیشتری ایجاد کرده و محصول خود را سریع‌تر از قبل بهبود دهید.
• قابلیت اطمینان: با استفاده از CI/CD که قبلا در مقاله‌ای با عنوان راه‌اندازی CI/CD به وسیله GitLab و GitHub در لیارا به آن پرداخته بودیم می‌توانید کیفیت به‌روزرسانی برنامه‌ها را تضمین کنید و از تغییرهای زیرساختی مطمئن باشید بنابراین با اطمینان از بهینه بودن کارها می‌توانید تجربه‌ی کاربری مناسبی در اختیار کاربران قرار دهی‍د.
• بهبود همکاری: توسعه‌دهندگان و تیم‌های عملیاتی در کنار هم کار می‌کنند و به این شکل مسئولیت‌ها تقسیم شده و روند کار تیم‌ها با هم ترکیب می‌شود بنابراین با در پیش گرفتن این روند شاهد کاهش ناکارآمدی و صرفه‌جویی در وقت خواهید بود.
• امنیت: شما می‌توانید با استفاده از ابزارهای تست خودکار و یکپارچه از امنیت برنامه‌ی نهایی مطمئن شوید.

DevSecOps

DevOps Security که معمولا باعنوان DevSecOps از آن یاد می‌شود را می‌توان نظم و انضباط در حفاظت از کل محیط DevOps یعنی استراتژی‌ها، سیاست‌های کاری، فرایند‌ها و تکنولوژی‌ها دانست. فلسفه DevSecOps این است که امنیت باید در هر قسمت از چرخه‌ی DevOps از جمله طراحی، ساخت، تست، انتشار، پشتیبانی و نگهداری حفظ شود.

در ایمن‌سازی سنتی پس از طراحی سیستم و قبل از انتشار آن به رفع و اصلاح نقص‌های امنیتی می‌پرداختند اما با پیروی از مدل DevOps متوجه می‌شوید که اقدامات امنیتی سنتی دیر موقع در چرخه‌ی توسعه وارد شده و فرایند طراحی و انتشار نرم‌افزار را کند خواهند کرد.

حال با DevSecOps امنیت در کانون توجه اعضای تیم DevOps قرار می‌گیرد. هدف DevSecOps به این شکل است که تصمیم‌های امنیتی را با سرعت و به‌صورت مقیاس‌پذیر بدون آسیب رساندن به ایمنی، پیاده‌سازی کند و برای این کار به همکاری مدوام و انعطاف‌پذیر میان تیم‌های امنیتی و مهندسین توسعه و انتشار نرم‌افزار نیاز است.

می‌توان گفت که به‌گونه‌ای مفاهیم تحویل سریع (rapid-delivery) و کدنویسی ایمن در یک فرایند ساده ادغام می‌شوند. تکرار تست‌های امنیتی بدون کاهش سرعت تحویل انجام می‌شود و به‌ این شکل می‌توانیم مسائل امنیتی حساس را قبل از وقوع تهدیدها پیدا کرده و به آن‌ها رسیدگی کنیم.

ابزارهای DevOps

تیم DevOps به ابزارهای قابل اعتمادی متکی است که به آن‌ها اجازه می‌دهد روند استقرار نرم‌افزار را با سرعت و امنیت بیشتری انجام دهند. این ابزارها وظیفه دارند که فرایندها را خودکار کرده و علاوه‌برآن به تیم‌ها در مدیریت environmentها در مقیاس‌های مختلف کمک کنند.

گردش کار DevOps شامل مراحل زیر است:

• برنامه‌ریزی برای تکرار توسعه‌ی محصول
• build کردن کدها
• تست و استقرار برنامه در production environment
• تحویل و ارائه‌ی به‌روزرسانی‌های محصول
• نظارت و ثبت عملکردهای نرم‌افزاری
• جمع‌آوری بازخوردهای مشتری

در مبحث برنامه‌ریزی به برنامه‌ای نیاز داریم که برنامه‌ریزی‌های انجام شده را در آن قرار داده و بتوانیم وضعیت‌ آن‌ها را بررسی کنیم تا این اطمینان حاصل شود که هر یک از اعضای تیم DevOps از مسئولیت خود مطلع باشد و بداند که در حال حاضر باید چه کاری انجام دهد. علاوه‌براین‌ها بایستی اعضای تیم را از خطرهای عقب افتادن وظایفشان آگاه کنیم.

حال طبق این نیازها می‌توان از ابزارهایی مانند Confluence و Jira استفاده کرد تا یک چرخه‌ی مدیریت پروژه یکپارچه و کارآمد وجود داشته باشد و درنهایت از تحویل به‌موقع محصول اطمینان حاصل شود.

توسعه‌دهندگان در مبحث build کردن کدها و تحویل محصول، نیاز به استقرار سریع محیط‌های توسعه و تست دارند و در زمان رخ دادن مشکل نمی‌توانند مدت زمان زیادی را منتظر اصلاحات بمانند. در این مبحث می‌توان از ابزار Docker استفاده کرد که در Containerize کردن برنامه‌ها به ما کمک می‌کند. قابلیت‌های این ابزار را می‌توان امکان توسعه، build و تست تکرارپذیر دانست. از دیگر ابزارهای محبوب در این زمینه می‌توان به Kubernetes، Terraform، Chef، Ansible و Puppet اشاره داشت.

در مبحث تست برنامه‌ها می‌توانید به‌دنبال ابزارهایی مانند Jenkins، CircleCI و GitLab CI باشید که با حداقل زمان و تلاش در تست برنامه بدون به‌خطر انداختن کیفیت کد یا تجربه‌ی کاربری به شما کمک می‌کنند.

مبحث نظارت و ثبت عملکردهای نرم‌افزار از زمانی اهمیت پیدا می‌کند که استقرار نرم‌افزار در حالت Production انجام شده و برای عملکرد پایدار و همچنین افزایش رضایت مشتری بایستی نظارت بر آن را شروع کنیم.

همچنین این مراحل، تجزیه و تحلیل عملکرد و ثبت آن، کار بر روی هشدارهای هوشمند درباره‌ی مسائل مختلف، جمع‌آوری بازخورد مشتری و … را شامل می‌شود. ابزارهایی که در انجام این وظایف به شما کمک می‌کنند عبارتند از Prometheus، Grafana، Elastic (ELK)، Stack، Splunk و Sumo Logic.

متدولوژی‌های DevOps

DevOps نیاز به همگام ‌شدن با افزایش سرعت توسعه‌ی نرم‌افزار و روش‌های agile که می‌توانیم به کمک آن‌ها توان عملیاتی را افزایش دهیم برطرف کرده است. پیشرفت در توسعه‌ با روش‌های agile نیاز به یک رویکرد جامع‌تر در طول عمر نرم‌افزار و درنتیجه DevOps را برجسته کرده است.

agile development یا همان توسعه‌ی چابک یک اصطلاح برای نشان دادن متدولوژی‌های توسعه‌ی نرم‌افزار است که بسیاری از آن‌ها در DevOps وجود دارند:

Scrum: فریم‌ورکی که افراد با پیروی از آن می‌توانند ضمن تحویل محصولی با بالاترین ارزش ممکن به مشکل‌های پیچیده رسیدگی کنند.

Kanban: روشی برای مدیریت ایجاد محصول‌ها با تاکید بر CD (continuous delivery) است و فشار زیادی بر تیم توسعه نمی‌آورد. Kanban نیز مانند Scrum فرایندی است که برای کمک به همکاری موثر تیم‌ها طراحی شده است.

Scaled Agile Framework (SAFE): مجموعه‌ی الگوهای گردش کار برای هدایت شرکت‌ها در مباحث مقیاس‌بندی و روش‌های agile. در حال حاضر این فریم‌ورک در حال رشد است و هدف آن رفع مشکل‌هایی است که در مقیاس‌های فراتر از یک تیم واحد با آن‌‌ها مواجه می‌شوید.

Lean Development: اصول و روش‌های تولید در حوزه‌ی توسعه‌ی نرم‌افزار توسط این فریم‌ورک ارائه می‌شود که بهترین روش‌های حاصل از تجربه هستند.

Extreme Programming (XP): یک روش توسعه‌ی نرم‌افزار با هدف بهبود کیفیت و پاسخگویی نرم‌افزار به تغییرهای مورد نیاز مشتری است. در این روش از انتشار مکرر برنامه در چرخه‌های کوتاه توسعه به‌منظور بهبود بهره‌وری استفاده می‌شود و با تعریف checkpointها در مبحث نیازهای مشتری به شما کمک می‌کند.

منبع: https://www.synopsys.com/glossary/what-is-devops.html