آنچه در این مقاله میخوانید
Passbolt چیست؟ پلتفرم متنباز مدیریت گذرواژه برای تیمها
۲ تیر ۱۴۰۴
در بسیاری از تیمهای فنی، تیمهایی که روی پروژههای چند نفره کار میکنند، به اشتراکگذاری امن گذرواژهها، کلیدها و اطلاعات حساس، به یک نیاز اساسی تبدیل شده است. استفاده از روشهای غیر رسمی مانند ارسال رمزها از طریق پیامرسانها یا نگهداری آنها در فایل متنی، نهتنها ریسک نفوذ و افشای اطلاعات را بالا میبرد، بلکه هیچگونه استاندارد امنیتی مشخصی را هم تامین نمیکند. اینجا است که ابزارهایی مانند Passbolt به عنوان یک راهکار ساختار یافته و متنباز وارد عمل میشوند.
Passbolt، با تمرکز بر همکاری تیمی و رمزگذاری سرتاسری، محیطی امن و قابل اطمینان برای مدیریت و بهاشتراکگذاری گذرواژهها فراهم میکند. این ابزار برای توسعهدهندگان، تیمهای DevOps، شرکتهای فناوری و هر سازمانی که دغدغه امنیت اطلاعات دارد، گزینهای جدی به شمار میرود.
در ادامه، به صورت جامع به این موضوعات خواهیم پرداخت: Passbolt چیست، چه کاربردهایی دارد، از چه معماری بهره میبرد، چگونه امنیت را تضمین میکند، چه ویژگیهایی دارد، چه چالشهایی ممکن است به همراه داشته باشد و در نهایت آیا انتخاب مناسبی برای نیازهای شما خواهد بود یا خیر.
در ادامه خواهید خواند:
- Passbolt چیست؟
- Passbolt چه کاربردهایی دارد؟
- معماری ساختار Passbolt به چه گونه ای است؟
- امنیت در Passbolt به چه صورت است؟
- ویژگی های Passbolt
- استفاده از Passbolt چه محدودیت ها و چه خطراتی در پیش دارد؟
- Passbolt برای چه کسانی مناسب است؟
- جمع بندی
Passbolt چیست؟
Passbolt یک ابزار مدیریت گذرواژه (Password Manager) متنباز و تیممحور است که با هدف افزایش امنیت، تسهیل همکاری و بهبود فرایند ذخیره و بهاشتراکگذاری رمزهای عبور توسعه داده شده است. برخلاف بسیاری از ابزارهای مشابه که بیشتر بر استفاده فردی تمرکز دارند، Passbolt برای تیمها و سازمانهایی طراحی شده که نیاز دارند رمزهای عبور را بهصورت ساختاریافته، امن و قابل کنترل میان اعضا به اشتراک بگذارند.
این پلتفرم از رمزنگاری سرتاسری (End-to-End Encryption) بهرهمیبرد، به این معنا که تنها کاربران مجاز میتوانند به محتوای رمزنگاری شده دسترسی داشته باشند. تمام اطلاعات حساس، از جمله گذرواژهها، قبل از ارسال به سرور رمزنگاری شده و فقط در مرورگر کاربر رمزگشایی میشوند. همین موضوع باعث میشود حتی اگر سرور Passbolt در معرض خطر قرار گیرد، مهاجم به محتوای رمزها دسترسی نداشته باشد.
Passbolt با زبان PHP توسعه دادهشده است و از پایگاه داده MySQL یا MariaDB استفاده میکند. همچنین یک افزونه مرورگر اختصاصی دارد که فرایند ورود، اشتراکگذاری و مدیریت گذرواژهها را برای کاربران ساده و سریع میکند. این ابزار تحت مجوز متنباز AGPL-3.0 منتشر شده و کاربران میتوانند آن را روی سرور شخصی خود نصب و مدیریت کنند یا از نسخه ابری ارائهشده توسط تیم Passbolt استفاده نمایند.
در مقایسه با ابزارهایی مانند LastPass و Bitwarden یا 1PasswordT، تمرکز Passbolt بر تیمها و سازمانهای فنی، مخصوصا توسعهدهندگان و تیمهای DevOps، آن را به گزینهای متمایز و حرفهای تبدیل کرده است. قابلیتهای کنترلی پیشرفته، یکپارچگی با ابزارهای مدیریتی و امنیت سطح بالا از جمله دلایل محبوبیت این پلتفرم است.

Passbolt چه کاربردهایی دارد؟
Passbolt به عنوان یک ابزار مدیریت گذرواژه متنباز و تیممحور، مجموعهای از کاربردهای تخصصی را در اختیار تیمها، سازمانها و افراد حرفهای قرار میدهد. این ابزار فراتر از یک پسورد منیجر ساده عمل میکند و امکان مدیریت متمرکز، امن و منعطف اطلاعات حساس را فراهم میسازد. در ادامه به مهمترین کاربردهای Passbolt اشاره شده است.
1. ذخیره و مدیریت امن گذرواژهها
Passbolt یک مخزن رمزنگاری شده برای نگهداری گذرواژهها فراهم میکند. برخلاف ابزارهای سنتی که رمزها را بهصورت رمزنگاری نشده یا رمزگذاری شده در سرور ذخیره میکنند، در Passbolt تمامی اطلاعات پیش از ارسال به سرور، روی مرورگر کاربر با استفاده از کلیدهای خصوصی رمزنگاری میشوند. این یعنی حتی اگر فردی به سرور دسترسی پیدا کند، امکان خواندن یا بازیابی رمزها را نخواهد داشت. این ساختار باعث میشود سطح امنیت ابزار به مراتب بالاتر از راهکارهای معمول باشد.
2. اشتراکگذاری گذرواژهها بین اعضای تیم بهصورت امن و کنترلشده
یکی از معضلات رایج در تیمهای چندنفره، به اشتراک گذاری رمزها میان اعضا بدون بهخطر انداختن امنیت اطلاعات است. Passbolt این مسئله را با ارائه قابلیت اشتراکگذاری مبتنی بر نقش حل کرده است. میتوانید تعیین کنید که هر کاربر به کدام رمزها دسترسی داشته باشد و آیا امکان مشاهده، ویرایش یا حذف آنها را دارد یا خیر. این قابلیت برای تیمهایی که به تفکیک دقیق دسترسیها نیاز دارند، بسیار حیاتی است.
3. هماهنگی بین تیمهای DevOps، توسعهدهنده و کارشناسان فناوری اطلاعات
تیمهایی که با زیرساختهای پیچیده، چندین محیط عملیاتی (مانند staging و production) و سرویسهای مختلف کار میکنند، اغلب مجبور هستند گذرواژهها و کلیدهای حساس را بین اعضا جابهجا کنند. Passbolt این امکان را میدهد که بدون استفاده از ابزارهای نا امن، مرزها به صورت مرکزی و با امنیت بالا در دسترس تمام اعضای تیم قرار گیرد و در صورت تغییر رمز، همه اعضا به صورت خودکار به نسخه جدید آن دسترسی پیدا کنند.
SOC 2 چیست و چرا برای امنیت دادهها در فضای ابری مهم است؟
SOC 2
4. مستندسازی و مدیریت متمرکز اطلاعات حساس
Passbolt تنها یک پسورد منیجر نیست؛ بلکه میتواند به عنوان مرکزی برای ثبت و نگهداری سایر دادههای حساس نیز استفاده شود. برای مثال، میتوانید اطلاعات مربوط به دسترسی سرورها، کلیدهای API، اطلاعات اتصال به دیتابیس یا حتی یادداشتهای امنیتی مهم را در قالب ورودیهای امن ذخیره کرده و ساختاردهی کنید. این قابلیت به شما کمک میکند تا مستندسازی دقیقتری از اطلاعات حیاتی پروژه داشته باشید.
5. افزایش امنیت و کاهش ریسکهای انسانی
در بسیاری از سازمانها، اشتباهات انسانی مانند ارسال رمز عبور در پیامرسانها یا ذخیرهسازی آنها در فایلهای اشتراکی؛ منجر به نشت اطلاعات میشود. با Passbolt این مشکل به حداقل میرسد. زیرا تمام تبادل اطلاعات از طریق رمزنگاری انجام شده و فقط کاربران احراز هویتشده میتوانند به دادهها دسترسی داشته باشند. همچنین در صورت خروج یکی از اعضای تیم، میتوان دسترسی او را به سادگی لغو کرد، بدون اینکه لازم باشد رمزها را یکی یکی تغییر داد.
6. یکپارچگی با زیرساختهای امنیتی سازمان
Passbolt از طریق REST API و افزونههای مختلف، امکان اتصال و یکپارچهسازی با سامانههای احراز هویت مانند LDAP و Active Directory را فراهم میکند. این ویژگی برای سازمانهایی که ساختار پیچیدهای دارند و به هماهنگی بین سیستمهای مختلف نیازمند هستند، بسیار کاربردی است. همچنین قابلیت گزارشگیری، لاگ فعالیتها و بررسی تغییرات امنیتی، به تیمهای امنیتی امکان پایش دقیقتر را میدهد.
نحوه ایجاد یک API REST با Flask در سرور مجازی اوبونتو Ubuntu
ایجاد یک API REST با Flask
معماری ساختار Passbolt به چه گونه ای است؟
معماری Passbolt بر پایه امنیت؛ مقیاسپذیری و عملکرد بالا طراحی شده و از الگویی چندلایه بهره میرد که در آن اجزای مختلف نرمافزار بهصورت جداگانه اما منسجم عمل میکنند. این ساختار باعث میشود هم استقرار آن برای تیمها و سازمانها سادهتر باشد و هم نگهداری و توسعه آن آسانتر صورت گیرد. در ادامه به بررسی اجزای اصلی معماری Passbolt پرداخته شده است.
1. کلاینت (Client-side): افزونه مرورگر
مرورگر کاربر (از طریق افزونه رسمی Passbolt) مسئول انجام بخش عمدهای از عملیات رمزنگاری و رمزگشایی است. زمانی که کاربر قصد ذخیره یا مشاهده یک گذرواژه را دارد، این فرایند در سمت کلاینت و با استفاده از کلیدهای خصوصی انجام میشود بدین ترتیب؛ سرور هیچگاه به متن رمزنشده اطلاعات دسترسی ندارد.
افزونههای رسمی برای مرورگرهای Firefox و Chrome و Edge توسعه داده شدهاند.
2. سرور Passbolt
سرور Passbolt با زبان PHP (فریمورک CakePHP) توسعه داده شده و وظیفه آن مدیریت کاربران، سیاستهای امنیتی، دسترسیها و ذخیره دادههای رمزنگاری شده است. این سرور از طریق یک RESTful API با کلاینت در ارتباط است و هیچگونه رمزگشایی در آن انجام نمیگیرد.
ویژگیهای سرور:
- اجرای API برای تعامل کلاینت و پایگاه داده.
- مدیریت دسترسی و مجوزهای کاربر.
- لاگگیری و مانیتورینگ.
- تایید هویت کاربران با GPG یا LDAP/Active Directory.
3. پایگاه داده (Database Layer)
Passbolt برای ذخیره اطلاعات از پایگاه داده MySQL یا MariaDB استفاده میکند. تمام گذرواژهها و دادههای حساس قبل از ذخیره شدن در پایگاه داده، در سمت کلاینت رمزنگاری میشوند. پایگاه داده تنها نقش یک مخزن اطلاعات رمزنگاریشده را دارد و خود به محتوای آنها دسترسی ندارد.
4. مدل رمزنگاری: GPG-Based End-to-End Encryption
Passbolt برای استاندارد OpenPGP (GPG) برای رمزنگاری سرتاسری استفاده میکند. هر کاربر در سیستم دارای یک جفت کلید عمومی/ خصوصی است. زمانی که گذرواژهای برای کاربر یا گروهی به اشتراک گذاشته میشود، آن گذرواژه به صورت جداگانه با کلید عمومی هر گیرنده رمز میشود. رمزگشایی نیز تنها با کلید خصوصی کاربر و در مرورگر او انجام میگیرد.
مزیت این مدل رمزنگاری:
- امنیت بالا بدون اتکا به سرور.
- عدم نیاز به اعتماد به ارائه دهنده سرویس.
- امکان رمزنگاری چندلایه برای اشتراکگذاری بین چند کاربر.
5. پروتکلهای احراز هویت و امنیتی
Passbolt از چند روش برای احراز هویت پشتیبانی میکند.
- احراز هویت با GPG keypair.
- LDAP یا Active Directory برای سازمانها.
- پشتیبانی از دو مرحلهای (2FA) برای افزایش امنیت ورود.
همچنین تبادل اطلاعات بین کلاینت و سرور از طریق HTTPS انجام میشود تا در برابر حملات میانی (MITM) محافظت شود.

6. سازگاری با Docker و DevOps
Passbolt به صورت رسمی ایمیج Docker ارائه میدهد که استقرار آن را در محیطهای مدرن بسیار ساده میکند. این قابلیت، برای تیمهای DevOps و شرکتهایی با زیرساختهای مبتنی بر کانتینر، یک مزیت بزرگ محسوب میشود.
امنیت در Passbolt به چه صورت است؟
امنیت در Passbolt یکی از کلیدیترین ویژگیهایی است که این پلتفرم را از سایر ابزارهای مدیریت گذرواژه متمایز میکند. معماری و پیادهسازی Passbolt بهگونهای طراحی شده که حتی اگر سرور آن بهطور کامل در اختیار فردی غیرمجاز قرار گیرد، همچنان اطلاعات کاربران ایمن باقی بماند. در ادامه، بهصورت دقیق و لایهبهلایه، بررسی میکنیم که امنیت در Passbolt چگونه تأمین میشود:
1. رمزنگاری سرتاسری (End-to-End Encryption)
Passbolt بر پایه رمزنگاری OpenPGP یا همان GPG کار میکند. این به این معناست که:
- همه دادهها (از جمله گذرواژهها) پیش از ارسال به سرور، در مرورگر کاربر رمزنگاری میشوند.
- رمزگشایی تنها با کلید خصوصی کاربر در سمت کلاینت انجام میشود.
- حتی ادمین سرور یا مهاجم احتمالی به محتوا دسترسی ندارد، چون دادهها در سرور رمزنگاریشده باقی میمانند.
2. احراز هویت با GPG و سیستم احراز هویت چندمرحلهای (2FA)
فرآیند ورود کاربران بر پایه ترکیبی از کلید GPG و رمز عبور کاربر انجام میشود. در نسخههای جدیدتر، امکان فعالسازی ورود دومرحلهای با استفاده از TOTP نیز فراهم شده است، که از نرمافزارهایی مثل Google Authenticator یا Authy پشتیبانی میکند.
3. تفکیک دقیق سطوح دسترسی
Passbolt به کاربران امکان میدهد سطح دسترسی مشخصی به گذرواژهها اختصاص دهند. این سطوح شامل موارد زیر است:
- Reader: فقط میتواند رمز را مشاهده کند.
- Contributor: میتواند رمز جدید اضافه کند یا رمزهای موجود را ویرایش کند.
- Manager: میتواند دسترسی دیگران را مدیریت کند.
این سطوح با دقت طراحی شدهاند تا از بروز اشتباه یا دسترسی غیرمجاز جلوگیری شود.
4. عدم ذخیره رمز عبور بهصورت رمزنگارینشده
بر خلاف برخی ابزارها، Passbolt هیچگاه گذرواژهها را در قالب متن ساده (plain text) ذخیره نمیکند. همه اطلاعات رمزنگاریشده و قابل خواندن تنها برای کاربر دارنده کلید خصوصی هستند.
5. استفاده از HTTPS برای امنیت تبادل داده
همه ارتباطات بین مرورگر کاربر و سرور Passbolt از طریق HTTPS انجام میشود. این لایه باعث جلوگیری از حملات Man-in-the-Middle (MITM) و جلوگیری از استراق سمع در مسیر تبادل داده میشود.
6. سازوکارهای امنیتی در سمت سرور
اگرچه Passbolt رمزگشایی را فقط در سمت کلاینت انجام میدهد، اما سرور نیز بهصورت امن پیادهسازی شده:
- نوشتهشده با فریمورک امن CakePHP
- سیستم بررسی اعتبار توکنها
- محدود کردن نرخ درخواستها (Rate Limiting)
- لاگگیری از فعالیتها برای بررسیهای امنیتی
موارد امنیتی بسیار مهم برای حفاظت از سرور مجازی
موارد امنیتی سرور مجازی
7. امنیت در اشتراکگذاری اطلاعات
زمانی که یک گذرواژه با چند نفر به اشتراک گذاشته میشود، برای هر گیرنده بهصورت جداگانه با کلید عمومی او رمز میشود. به این ترتیب، حتی اگر یکی از کلیدهای کاربران فاش شود، بقیه رمزها ایمن باقی میمانند.
8. قابلیت استقرار در محیطهای امن و کنترلشده
از آنجایی که Passbolt بهصورت متنباز و قابل استقرار روی سرور شخصی است، سازمانها میتوانند آن را در شبکه داخلی خود اجرا کرده، به اینترنت دسترسی ندهند و کنترل کامل روی دادهها داشته باشند. این ویژگی برای رعایت سیاستهای امنیتی داخلی و انطباق با مقرراتی مثل GDPR بسیار مهم است.
ویژگی های Passbolt
Passbolt یکی از معدود ابزارهای مدیریت رمز عبور است که به صورت خاص برای تیمها و سازمانها طراحی شده و تمرکز اصلی آن بر امنیت، همکاری و متنباز بودن است. این پلتفرم علاوهبر رمزنگاری سرتاسری، امکاناتی را ارائه میدهد که آن را به گزینهای قدرتمند برای استفادههای حرفهای تبدیل میکند.
- رمزنگاری سرتاسری (End-to-End Encryption): همه اطلاعات قبل از ارسال به سرور، در مرورگر کاربر رمزنگاری میشوند. سرور هرگز به دادهها بهصورت رمزنگارینشده دسترسی ندارد.
- مدیریت دسترسی دقیق و چندسطحی: امکان تعریف سطوح مختلف دسترسی (خواندن، ویرایش، مدیریت) برای هر رمز عبور یا گروه از کاربران.
- امکان اشتراکگذاری امن گذرواژهها: رمزها بهصورت مجزا برای هر کاربر با کلید عمومی او رمز میشوند، که امنیت اشتراکگذاری را تضمین میکند.
- افزونه رسمی برای مرورگرها: افزونههایی برای Chrome، Firefox و Edge جهت رمزنگاری و رمزگشایی مستقیم در مرورگر.
- پشتیبانی از احراز هویت چندعاملی (2FA): قابلیت فعالسازی ورود دومرحلهای برای امنیت بیشتر حسابهای کاربری.
- توسعهیافته با PHP (CakePHP): ساختار امن و قابل اطمینان برای توسعه و شخصیسازی سرور در محیطهای خاص.
- پشتیبانی از LDAP و Active Directory: امکان یکپارچهسازی با سیستمهای مدیریت هویت سازمانی.
- رابط کاربری ساده و کاربردی: طراحی مینیمال و کاربرپسند که استفاده از Passbolt را برای تیمها سریع و راحت میکند.
- سازگاری با Docker برای استقرار آسان: ارائه نسخه رسمی Docker برای نصب سریع در محیطهای DevOps و ابری.
- متنباز و شفاف: کد منبع در دسترس است و جامعه فعالی از توسعهدهندگان از آن پشتیبانی میکند.
- گزارشگیری و لاگگیری حرفهای: ابزارهایی برای پایش فعالیتها و بررسی امنیتی در سطح سازمان.
- مقیاسپذیری برای تیمهای کوچک تا بزرگ: مناسب برای تیمهای چندنفره تا سازمانهای چندبخشی با سطوح دسترسی پیچیده.
مدیریت امن گذرواژهها، در تیمهای توسعه، یکی از چالشهای مهم در فرآیند کاری روزمره است. استفاده از ابزارهای تخصصی و امن میتواند نقش مهمی در کاهش ریسکهای امنیتی و افزایش بهرهوری ایفا کند. در همین راستا، Passbolt بهعنوان یک پلتفرم متنباز و حرفهای برای مدیریت گذرواژهها در تیمها شناخته میشود.
کاربران پلتفرم ابری لیارا میتوانند تنها با چند کلیک، Passbolt را از بخش برنامههای آماده (One Click Apps) اجرا کرده و بدون نیاز به تنظیمات پیچیده، آن را روی زیرساخت خود مستقر کنند. این ابزار با پشتیبانی از رمزنگاری سرتاسری، احراز هویت دومرحلهای و قابلیت اشتراکگذاری امن، بستری مطمئن برای ذخیره و مدیریت گذرواژهها فراهم میکند.
فرآیند نصب در لیارا بهصورت خودکار انجام میشود و کاربران پس از راهاندازی، میتوانند بلافاصله وارد پنل مدیریتی Passbolt شوند و تیم خود را سازماندهی کنند. با توجه به اینکه این ابزار متنباز است، امکان توسعه و سفارشیسازی آن نیز وجود دارد.
Passbolt در لیارا، راهکاری سریع، ایمن و بهصرفه برای شرکتهایی است که حفظ امنیت اطلاعات را جدی میگیرند.
✅ رمزگذاری سرتاسری (End-to-End Encryption)✅ کنترل دسترسی مبتنی بر نقش کاربران✅ رابط کاربری ساده
راهاندازی سریع و خرید Passbolt
استفاده از Passbolt چه محدودیت ها و چه خطراتی در پیش دارد؟
- نیاز به دانش فنی برای استقرار در نسخه خودمیزبان: اگرچه Passbolt نسخه ابری ارائه میدهد، اما بسیاری از سازمانها به دلایل امنیتی ترجیح میدهند از نسخه Self-Hosted استفاده کنند. راهاندازی این نسخه به آشنایی با مفاهیم سرور، پایگاه داده، SSL و رمزنگاری نیاز دارد.
- عدم وجود اپلیکیشن رسمی موبایل در نسخه رایگان: در حال حاضر، اپلیکیشن رسمی موبایل فقط در نسخه تجاری در دسترس است. این مسئله ممکن است استفاده تیمهای پرتحرک یا مبتنی بر موبایل را با محدودیتهایی مواجه کند.
- وابستگی کامل به مرورگر و افزونه: رمزگذاری و رمزگشایی اطلاعات در Passbolt از طریق افزونه مرورگر انجام میشود. در صورتی که این افزونه دچار اختلال شود یا با مرورگری ناسازگار باشد، دسترسی به اطلاعات ممکن است مختل شود.
- وابستگی به زیرساخت PGP و مدیریت کلیدها: معماری امنیتی Passbolt مبتنی بر GPG/PGP است که اگرچه امنیت بالایی دارد، اما مدیریت کلیدهای عمومی و خصوصی ممکن است برای برخی کاربران پیچیده یا حساس باشد.
- امکانات محدود در نسخه رایگان برای سازمانهای بزرگ: برخی قابلیتهای پیشرفته مانند کنترل دسترسی دقیقتر، لاگگیری گسترده، پشتیبانی از LDAP یا گزارشگیری حرفهای فقط در نسخههای تجاری ارائه میشوند.
- ریسکهای ناشی از اشتباه در پیکربندی امنیتی: اگر Passbolt به درستی پیکربندی نشود (مثلاً گواهی SSL معتبر نداشته باشد یا کلیدهای رمزنگاری بهدرستی مدیریت نشوند)، ممکن است آسیبپذیریهایی در سیستم ایجاد شود.

Passbolt برای چه کسانی مناسب است؟
- تیمهای توسعه نرمافزار
- شرکتهای فناوری اطلاعات
- آژانسهای دیجیتال
- تیمهای DevOps
- سازمانهای امنیت سایبری
- استارتاپها
- مدیران پروژههای متنباز
- واحدهای IT در شرکتهای متوسط و بزرگ
- تیمهای پشتیبانی و عملیات
- گروههای کاری با نیاز به اشتراکگذاری امن رمزها
جمع بندی
Passbolt با ترکیبی از امنیت بالا، ساختار متنباز و امکانات ویژه برای تیمها، به ابزاری قابل اعتماد برای مدیریت گذرواژهها تبدیل شده است. چه در یک تیم کوچک نرمافزاری باشید و چه در یک سازمان بزرگ با نیازهای پیچیده امنیتی، این پلتفرم میتواند بهعنوان راهحلی مؤثر برای اشتراکگذاری ایمن اطلاعات حساس مورد استفاده قرار گیرد. البته، انتخاب Passbolt زمانی بهترین نتیجه را به همراه دارد که از ساختار و محدودیتهای آن آگاه باشید و آن را متناسب با نیازهای واقعی تیم خود پیادهسازی کنید. استفاده هوشمندانه از چنین ابزاری، گامی مهم در مسیر حرفهایتر شدن مدیریت امنیت اطلاعات در سازمان شما خواهد بود.