۵ اشتباهی که هر توسعه‌دهنده وب باید از آن‌ها اجتناب کند!

نرگس سلطانی
۱۹ اسفند ۱۴۰۳

همه افراد در طول زندگی، چه در گذشته و چه در حال حاضر، اشتباهاتی مرتکب می‌شوند. اما نکته مهم این است که این اشتباهات می‌توانند بهترین فرصت برای یادگیری و رشد ما باشند. زمانی که از اشتباهاتمان درس می‌گیریم و تلاش می‌کنیم که دیگر آن را تکرار نکنیم، می‌توانیم به نسخه بهتری از خود تبدیل شویم. در واقع، اشتباهات بخش جدایی‌ناپذیر فرآیند پیشرفت و کسب تجربه هستند.

در این مقاله از لیارا قصد داریم به بررسی اشتباهاتی بپردازیم که یک توسعه‌دهنده وب باید از آنها دوری کند و هرگز مرتکب چنین اشتباهاتی نشود. هر توسعه‌دهنده وب باید بداند که یادگیری از اشتباهات و جلوگیری از تکرار آنها یکی از مهم‌ترین ارکان پیشرفت در این حرفه است. دنیای توسعه وب مدام در حال تغییر است و اشتباهات می‌توانند به مشکلات بزرگتری تبدیل شوند.

با یادگیری این اشتباهات و اعمال نکردن آن در پروژه‌های آینده، می‌توانیم نه‌تنها از خطاهای گذشته جلوگیری کنیم، بلکه به یک توسعه‌دهنده حرفه‌ای‌، کارآمدتر و با تجربه‌تر تبدیل شویم.

آنچه در ادامه خواهید خواند:

• اشتباه اول: پیچیدگی‌های بی‌مورد
• اشتباه دوم: استفاده از یک تکنولوژی برای همه پروژه‌ها
• اشتباه سوم: حملات SQL Injection
• اشتباه چهارم: تمرکز بیش از حد بر زیبایی به جای کاربرد
• اشتباه پنجم: انتخاب راه‌حل‌های کوتاه‌مدت به جای تفکر در مورد مقیاس‌پذیری
• جمع بندی

اشتباه اول: پیچیدگی‌های بی‌مورد

آیا تا حالا برای شما پیش آمده که به جای تمرکز بر روی تجربه کاربری، بیشتر به پیچیدگی‌های فنی و کدنویسی توجه کرده باشید؟ این یکی از اشتباهات رایج بسیاری از توسعه‌دهندگان است. گاهی اوقات، ما به جنبه‌های فنی پروژه بیش از اندازه توجه می‌کنیم و فراموش می‌کنیم که در نهایت هدف این است که کاربران به راحتی و بدون مشکل از اپلیکیشن یا وب‌سایت ما استفاده کنند.

معمولاً افرادی که تازه وارد این حوزه شده‌اند، بیشتر به دنبال استفاده از تکنولوژی‌های پیچیده هستند و نمی‌دانند که این می‌تواند باعث کاهش کارایی و سرعت برنامه شود. در نتیجه، اپلیکیشن‌هایی که با استفاده از تکنولوژی‌های پیچیده ساخته می‌شوند، می‌توانند کندتر و سنگین‌تر از چیزی که باید باشند.

در حالی که افراد با تجربه دقیقاً برعکس عمل می‌کنند. آنها می‌دانند که با استفاده از تکنولوژی‌های ساده‌تر و بهینه‌تر می‌توانند کارایی و سرعت برنامه را بهبود دهند و بتوانند زمان و هزینه را کاهش دهند. ساده‌سازی کار به معنای بهره‌وری بیشتر است.

یکی دیگر از مشکلات رایج در کدنویسی این است که شما کدی می‌نویسید که دیگران نمی‌توانند به راحتی آن را بفهمند و ممکن است بعداً مجبور شوید برای اصلاح آن زمان زیادی صرف کنید. اولین اصل در کدنویسی این است که کد شما باید ساده و قابل فهم باشد.

• برای این کار از استانداردهای صنعتی مانند استفاده از نام‌گذاری صحیح برای متغیرها (مثل استفاده از CamelCase) استفاده کنید.

مبتدی‌ها معمولاً احساس می‌کنند که باید از همه روش‌ها ابزارها استفاده کنند تا نشان دهند که حرفه‌ای هستند. اما در واقع، این کار باعث پیچیدگی بیش از حد و ایجاد مشکلاتی برای توسعه‌دهندگان دیگر می‌شود.

• هر چه کد بیشتر باشد، احتمال بروز مشکلات و باگ‌ها بیشتر می‌شود. بنابراین، کد کمتر و ساده‌تر، بهتر است.

برای اجتناب از این اشتباه، باید غرورتان را کنار بگذارید و تنها از روش‌هایی استفاده کنید که برای پروژه شما ضروری هستند.

اشتباه دوم: استفاده از یک روش برای همه پروژه‌ها

ممکن است وسوسه شوید که از تمام مهارت‌هایی که در دوره‌های آموزشی یاد گرفته‌اید، برای هر پروژه‌ای استفاده کنید. اما انتخاب روش مناسب باید بر اساس نیازها و مشکلات خاص هر پروژه باشد. هر ابزار یا فریم‌ورک ویژگی‌های خاص خود را دارد و نباید از یک روش برای تمام پروژه‌ها استفاده کرد. انتخاب درست و دقیق روش‌های مناسب، به شما کمک می‌کند تا بهترین راه‌حل‌ها را برای هر چالش پیدا کنید.

مثلاً React و Vite می‌توانند برای پروژه‌های وبی که متوسط هستند مناسب باشد، اما برای برنامه‌های کاربردی با عملکرد بالا اصلا مناسب نیستند. در این حالت، باید به سراغ فریم‌ورک‌هایی مانند SolidJS یا NextJS بروید تا عملکرد بهتری داشته باشید.

بر اساس نیاز پروژه، باید روش‌ها و ابزارهای خود را تغییر دهید. اصول پایه‌ای زبان‌هایی مثل JavaScript را قوی نگه دارید و به یادگیری و تغییر روش‌ها ادامه دهید.

اگر فقط یک مدل روش را در پروژه‌هایتان استفاده کنید. یادگیری شما محدود می‌شود و ممکن است در پروژه با مشکلاتی روبرو شوید که می‌توانستید با انتخاب درست از ابتدا از آن‌ها جلوگیری کنید.

اشتباه سوم: حملات SQL Injection

افرادی که قصد آسیب رساندن را دارند، از روش‌های مختلفی برای حمله به پایگاه داده و سرقت اطلاعات استفاده می‌کنند. یکی از روش‌های رایج حمله، SQL Injection است.

آیا این روش هنوز هم استفاده می‌شود؟ بله، این روش هنوز هم یکی از تهدیدات رایج محسوب می‌شود.

چرا؟ چون توسعه دهندگان با تجربه معمولاً کدهایی می‌نویسند که از تزریق این کوئری‌ها جلوگیری می‌کند، اما توسعه دهندگان مبتدی ممکن است از جزئیات این موضوع غافل بمانند و به راحتی سیستم‌شان آسیب‌پذیر شود.

💡نکته: دقت کنید که همیشه از روش‌های مطمئن و استاندارد برای نوشتن کدها استفاده کنید تا از حملات احتمالی جلوگیری کنید.

طبق آمار سال 2022، حملات SQL Injection مسئول 33% از کل آسیب‌پذیری‌های موجود در برنامه‌های وب بودند. این نوع حملات به دلیل اتصال رشته‌های ناخواسته به کوئری‌های استاندارد صورت می‌گیرد و هکرها می‌توانند به پایگاه داده شما دسترسی پیدا کنند و معمولاً دستورات DML (Data Manipulation Language) را اجرا کنند.

برای جلوگیری از این اشتباه، به جای استفاده از کوئری‌های عمومی برای هر عملیات، پارامترهای خاص مورد نیاز را در داخل کوئری‌ها قرار دهید.

ساخت یک کوئری استاندارد برای همه عملیات‌ها مار شما را راحت تر می‌کند. اما می‌تواند مشکلات زیادی را برای شما به همراه داشته باشد. این اشتباه می‌تواند به دردسرهایی مانند تماس‌های اضطراری در ساعت‌های غیرمنتظره (مثل ساعت ۲:۳۰ صبح) منجر شود.

برای ایمن‌تر شدن، از چند پایگاه داده استفاده کنید و تمام اطلاعات حساس را در یک پایگاه داده نگه ندارید. تنوع در انتخاب پایگاه‌های داده کلید کار است. همچنین، کدها را بررسی کنید، هر رشته‌ای که به ویژه به صورت ترکیبی با دیگر رشته‌ها در کوئری‌ها قرار می‌گیرد، باید به دقت اعتبارسنجی شود. به طور مرتب از پایگاه داده تولیدی (production DB) پشتیبان تهیه کنید.

🔶برای ادامه مطالعه و یادگیری: مقایسه Next.js و GatsbyJS

اشتباه چهارم: تمرکز بیش از حد بر زیبایی به جای کاربرد

شما هم جزو کسانی هستید که بیشتر به زیبایی‌شناسی (آستتیک) توجه می‌کنید تا به راحتی کاربری؟ این یکی از اشتباهات رایج میان مبتدی‌ها است. توسعه‌دهندگان تازه‌کار اغلب تمرکز زیادی بر طراحی‌های پیچیده دارند و کمتر به نحوه استفاده کاربران از اپلیکیشن‌ها توجه می‌کنند. ممکن است ظاهر UI/UX شما در ابتدا جذاب به نظر برسد، اما در مراحل تست، مشکلاتی در کاربری آن به وجود می‌آورد.

اگر اپلیکیشن شما پیچیده باشد، احتمالاً نرخ بازگشت کاربران کاهش می‌یابد، چرا که 95% از آن‌ها نمی‌توانند به راحتی از اپلیکیشن شما استفاده کنند. دلیل این مشکل پیچیدگی بیش از حد است. کاربران به طراحی‌های ساده و شناخته‌شده علاقه دارند و می‌خواهند با رابط‌هایی کار کنند که قبلاً با آن‌ها آشنا هستند. انسان‌ها به طور طبیعی تمایل دارند عادت‌های خود را حفظ کنند و برای انجام کارها به کمترین تلاش نیاز دارند.

اگر از کاربران بخواهید که یک الگوی جدید یاد بگیرند، احتمالاً دیگر از اپلیکیشن شما استفاده نخواهند کرد. کاربران با الگوهای طراحی خاصی که توسط طراحان نسل‌های قبلی ساخته شده‌اند، آشنا هستند و بیشتر افراد تمایلی به تغییر عادت‌های خود ندارند.

برای جلوگیری از این اشتباه، طراحی و ساخت رابط کاربری را بر اساس استانداردها و الگوهای شناخته‌شده‌ای که کاربران قبلاً با آن‌ها آشنا هستند، انجام دهید.

به این ترتیب، کاربران می‌توانند محصول شما را با کمترین تلاش ممکن خریداری کنند. شبکه‌های اجتماعی به خوبی این مشکل را حل کرده‌اند و این همان دلیلی است که آن‌ها اعتیادآور هستند: کمترین تلاش، بیشترین پاداش.

اشتباه پنجم: انتخاب راه‌حل‌های کوتاه‌مدت به جای تفکر در مورد مقیاس‌پذیری

ممکن است برای لحظه‌ای تصمیم بگیرید که فقط یک راه‌حل موقت پیدا کنید و کد بنویسید و بر این تصور جلو خواهید رفت که بعداً تغییرات لازم را اعمال خواهید کرد. اما این روش کاملا اشتباه است. از همان ابتدا باید به مقیاس‌پذیری فکر کنید. در زمانی که بعداً بخواهید کد را اصلاح کرده و باگ‌ها را رفع کنید می‌تواند زمان زیادی را از شما بگیرد و به طبق باعث بالا رفت هزینه‌های شما هم می‌شود.

از ابتدا، باید روش‌هایی را انتخاب کنید که به‌صورت خاص مشکل شما را حل کند و قابلیت مقیاس‌پذیری مناسبی را داشته باشد.

بسیاری از مهندسان بک‌اند از یک مجموعه روش‌ها مشابه برای حل تمام مشکلات استفاده می‌کنند. اما آن‌ها به ترافیک و حجم داده‌هایی که ممکن است در آینده به وجود بیاید فکر نمی‌کنند.

به عنوان مثال، در سال 2013، هکرها از مقیاس‌پذیری ضعیفی برای کدهای اسنپ‌چت سوء استفاده کردند و توانستند داده‌های میلیون‌ها کاربر را به سرقت ببرند.

برای جلوگیری از این اشتباه، تکنولوژی‌هایی را انتخاب کنید که مقیاس‌پذیر باشند و بتوانند به راحتی با افزایش ترافیک و داده‌ها سازگار شوند. همیشه کد خود را بهینه کنید تا در آینده زمان و هزینه توسعه کاهش یابد.

جمع بندی

در نتیجه، اجتناب از اشتباهات رایج در توسعه‌وب می‌تواند به شما کمک کند تا سایت یا اپلیکیشن خود را بهینه، امن و کاربرپسند کنید. شما می‌توانید با استفاده از طراحی‌های ساده و آشنا برای کاربران، بهینه‌سازی عملکرد و امنیت و از همه مهم‌تر اجتناب از پیچیدگی‌های غیر‌ضروری، می‌توانید تجربه بهتری را برای کاربران خود فراهم کنید. به یاد داشته باشید که کاربران همیشه به‌دنبال سادگی و کارایی هستند پس در همان ابتدا باید از اصول درست در طراحی و توسعه استفاده کنید تا به نتیجه مثبتی برسید و از اشتباهات‌تان جلوگیری کنید.