مدیریت چالش‌های توسعه؛ مهارت فنی یا درک عمیق؟

در دنیای بزرگ توسعه نرم‌افزار، زیرکی همانند یک شمشیر دو لبه است. بیشتر برنامه‌نویس‌ها ذهنی تیز و توانایی بالایی در نوشتن کد دارند، اما همیشه قرار نیست باهوش‌ترین فرد، بهترین تصمیم را بگیرد. تجربه، درک درست از یک موقعیت و نگاهی عمل‌گرایانه می‌تواند از همان ابتدا جلوی بسیاری از مشکلات را بگیرد. اینکه شما از همان ابتدا بدانید چه زمانی باید دست به کد شوید و چه زمانی باید آن را کنار بگذارید، یک قدم جلوتر بودن است و می‌تواند شما را متمایز کند.

برنامه‌نویس ارشد (Senior Developer) کسی است که نه‌تنها کد می‌نویسد، بلکه می‌داند چه زمانی باید سکوت کند، چه زمانی وقت وارد میدان شدن است و از همه مهم‌تر، کجا لازم است بی‌سروصدا عقب‌نشینی کند. همین تشخیص‌های دقیق است که او را به یک برنامه‌نویس واقعی تبدیل می‌کند. با لیارا تا انتهای این مطلب همراه باشید.

همین الان، بدون کمترین پیچیدگی، سرور مجازی خودتون رو در کمتر از ۳۰ ثانیه، راه‌اندازی کنید.
✅ عملکرد پایدار ✅ ترافیک نامحدود ✅ هزینه به‌صرفه
خرید سرور مجازی ابری

آنچه در ادامه خواهید خواند:

• چه برنامه نویسی باهوش است و چه برنامه نویسی عاقل؟
• برنامه‌ نویس‌ های عاقل چگونه مشکلات را پیش از وقوع حل می‌ کند؟
• راهکار های کد نویسی صحیح
• اشتباهات رایج توسعه‌ دهنده‌ تازه‌ کار
• سوالات متداول
• جمع بندی

چه برنامه نویسی باهوش است و چه برنامه نویسی عاقل؟

تفاوت بین باهوش بودن و عاقل بودن در نوع نگاه و واکنش ها به مسائل است. برنامه‌نویس‌ها تنها حدود 50 درصد از زمان کاری‌شان را صرف کدنویسی می‌کنند. توسعه‌دهندگان تازه‌کار معمولاً نیازهای ساده را به کدهایی پیچیده تبدیل می‌کنند، اما توسعه‌دهندگان با‌تجربه نیازی به پیچیده‌سازی ندارند و راه‌حل‌ها را به ساده‌ترین شکل ممکن پیاده‌سازی می‌کنند.

به‌صورت کلی، برنامه‌نویس ارشد فردی خردمند است و برنامه‌نویس تازه‌کار باهوش. اما تفاوت اصلی این دو در آن است که برنامه‌نویس تازه‌کار هنوز آن‌قدر اشتباه نکرده تا به این درک برسد.

تجربه، همان چیزی است که این تفاوت را رقم می‌زند. وقتی برنامه‌نویس‌ها اشتباهی مرتکب می‌شوند، انتظار می‌رود که دیگر آن را تکرار نکنند. این روند باعث می‌شود فرصت اشتباهات جدید برای آن‌ها فراهم شود و با گذر زمان، توانایی‌شان در پیشگیری از خطا افزایش یابد.

اشتباهات در توسعه نرم‌افزار اغلب دیر بازخورد خود را نشان می‌دهند، چراکه پیامدهایشان در آینده مشخص می‌شود. خطاهای ساده بازخورد سریعی دارند، زود تشخیص داده می‌شوند و در کسری از ثانیه برطرف می‌گردند. اما اشتباهات پیچیده‌تر، مانند کدنویسی سخت (Hard Coding)، در ابتدا بی‌ضرر به‌نظر می‌رسند، اما بعدها برای تغییر همان مقدار باید یک انتشار کامل (Deployment) انجام داد و این تصمیم می‌تواند بارها هزینه‌اش را تحمیل کند.

برنامه‌ نویس‌ های عاقل چگونه مشکلات را پیش از وقوع حل می‌ کنند؟

مشکلات باید پیش از وقوع از بین بروند، نه اینکه صرفاً پس از رخ دادن، حل شوند. فرد باهوش یک مشکل را حل می‌کند، اما فرد عاقل از بروز آن جلوگیری می‌کند. همه توسعه‌دهندگان به کدنویسی علاقه‌مند هستند، هم در آن مهارت دارند و هم از انجامش لذت می‌برند. اما چیزی که برنامه‌نویس ارشد (Senior Developer) یاد می‌گیرد، تشخیص زمان مناسب برای نوشتن کد است. اینکه چه زمانی باید کدنویسی کرد، چه زمانی نیاز به شفاف‌سازی وجود دارد و چه زمانی اصلاً نیازی به نوشتن کد نیست، اهمیت بسیاری دارد.

توسعه‌دهندگان تازه‌کار مانند کسی هستند که چکش طلایی در دست دارند و هر نیاز یا مشکلی را فرصتی برای نوشتن کد می‌بینند. در حالی که کدنویسی باید آخرین گزینه باشد. در کوتاه‌مدت ممکن است کدنویسی راه‌حلی عالی به نظر برسد، اما در بلندمدت می‌تواند زمان‌بر، پیچیده و پرهزینه باشد.

نوشتن کد کمتر، احتمال شکست را کاهش می‌دهد. توسعه‌دهنده با‌تجربه تنها زمانی دست به کدنویسی می‌زند که واقعا نیاز باشد و همه جوانب به‌درستی اعتبارسنجی شده باشد. توسعه‌دهنده عاقل با تمرکز بر نیازهای اصلی و حذف موارد فرعی، حجم کدی را که باید نوشته شود کاهش می‌دهد. برخی از نیازها را می‌توان با تغییر در فرآیندهای کسب‌وکار برطرف کرد، نه الزاما با نوشتن کد. قرار نیست همه‌چیز را خودکار کنیم، گاهی راه‌حل‌های دستی، بهترین انتخاب برای حل مسئله هستند.

۱۰ ترفند جاوا اسکریپت که فقط توسعه‌دهندگان حرفه‌ای از آن‌ها خبر دارند!
جاوا اسکریپت

راهکار های کد نویسی صحیح

توسعه‌دهندگان ارشد می‌دانند چه زمانی باید کدنویسی کنند، چه زمانی لازم است نیازها را اعتبارسنجی کنند و چه زمانی اصلاً نباید هیچ کدی نوشته شود. در مقابل، توسعه‌دهندگان تازه‌کار معمولاً مهارت خوبی در کدنویسی دارند و تلاش می‌کنند این مهارت را در هر فرصتی به‌کار بگیرند. تفاوت میان این دو گروه در خروجی نهایی قابل مشاهده است، اما تفاوت اصلی در همین تشخیص زمان مناسب برای نوشتن کد نهفته است.

در ادامه، چند راهکار کلیدی را بررسی خواهیم کرد تا با به کار گیری آن‌ها بتوانید بهترین نتایج را رقم بزنید.

سادگی در کد نویسی

توسعه‌دهنده‌ی تازه‌کار معمولاً فورا سراغ کدنویسی می‌رود، پیش از آن‌که دقیق بداند کسب‌وکار چرا به آن نیاز دارد و قرار است آن کد چه کاری را انجام دهد. اما توسعه‌دهنده‌ی ارشد، ابتدا فرضیات را بررسی می‌کند و سپس نیازها را اعتبارسنجی می‌کند. مهم نیست کد چقدر تمیز و حرفه‌ای نوشته شده باشد، اگر قرار است کار بیهوده‌ای انجام دهد، هیچ فایده‌ای نخواهد داشت.

نرم‌افزار زمانی سریع‌ و درست‌تر ساخته می‌شود که بر اساس نیازهای شفاف و بررسی‌شده توسعه پیدا کند. هر خط کدی که نوشته می‌شود، در ظاهر یک راه‌حل است؛ اما در واقع هزینه‌های جانبی متعددی را به همراه دارد مانند:

• به‌روزرسانی بخش‌های وابسته
• تغییر کدهای مرتبط
• نوشتن تست
• ساخت پروژه
• مستندسازی و نگهداری

مطمئن شدن از نوشتن کد

نجارها پیش از آن‌که چوب را ببرند، دوبار آن را اندازه‌گیری می‌کنند. اما توسعه‌دهندگان اغلب این‌قدر محتاط نیستند و خیلی زود، بدون بررسی کافی، سراغ کدنویسی می‌روند. توسعه‌دهنده‌ی ارشد به‌خوبی می‌داند که او متخصص تولید نرم‌افزار است و کاربران یا صاحبان کسب‌وکار، متخصص فرآیندها و نیازهای کاری خود هستند. بنابراین، توسعه‌ی نرم‌افزار نتیجه‌ی همکاری مؤثر میان متخصصان فنی و افراد آشنا با حوزه‌ی کسب‌وکار است.

در مقابل، توسعه‌دهندگان تازه‌کار گاهی تنها بخشی از نیاز را می‌شنوند و بلافاصله شروع به طراحی راه‌حل فنی می‌کنند، بدون آن‌که تصویر کامل مسئله را درک کرده باشند. در حالی‌که توسعه‌دهنده‌ی ارشد، ابتدا سؤالات مناسب مطرح می‌کند، با دقت گوش می‌دهد، فرآیندها و اهداف کسب‌وکار را بررسی می‌کند و سپس تصمیم می‌گیرد که چه نرم‌افزاری باید توسعه یابد. تنها در صورت درک درست از هدف کسب‌وکار، تیم و نقش افراد، می‌توان نرم‌افزاری مؤثر و مفید طراحی کرد.

۵ اشتباهی که هر توسعه‌دهنده وب باید از آن‌ها اجتناب کند!
توسعه دهنده وب

انجام کار صحیح

توسعه‌ی نرم‌افزار نیاز به کار تیمی دارد و برای موفقیت آن، لازم است هر کس وظیفه‌ی خود را به‌درستی انجام دهد. کمک کردن به دیگران می‌تواند مفید باشد، اما اگر از حد بگذرد، در نهایت به خود فرد آسیب می‌زند. وقتی یک توسعه‌دهنده کار دیگران را هم انجام می‌دهد، زمان کافی برای رسیدگی به وظایف خودش باقی نمی‌ماند.

توسعه‌دهنده‌ی باتجربه تلاش می‌کند که هر فرد در تیم، تنها مسئولیت‌هایی را انجام دهد که به او مربوط است.
او از زمان خود محافظت می‌کند و اجازه نمی‌دهد که وظایف دیگران باعث عقب افتادن کار خودش شود.

در مقابل، توسعه‌دهنده‌ی تازه‌کار گاهی درگیر کارهایی می‌شود که در حیطه‌ مسئولیت او نیست. همین موضوع باعث می‌شود زمان کم بیاورد و نتواند وظایف اصلی‌اش را به‌موقع انجام دهد. اگر این وضعیت تکرار شود، فشار کاری زیاد و در نهایت فرسودگی شغلی را به‌دنبال خواهد داشت.

هماهنگ شدن با وضعیت

در روند توسعه‌ی نرم‌افزار، ممکن است مشکلاتی پیش بیاید. گاهی برنامه‌ها تغییر می‌کنند، طراحی‌ها اصلاح می‌شوند و شرایط پیش‌بینی‌نشده‌ای رخ می‌دهد. نمی‌توان با واقعیت مبارزه کرد، بهتر است خود را با شرایط هماهنگ کنیم و برای تغییرات آماده باشیم. توسعه‌دهنده‌ی تازه‌کار معمولاً با واقعیت درگیر می‌شود، اما توسعه‌دهنده‌ی باتجربه سعی می‌کند با آن سازگار شود. باگ‌ها و مشکلات فنی همیشه ممکن است رخ دهند، اما یک توسعه‌دهنده‌ی خوب از قبل برای آن‌ها آماده است و نمی‌گذارد مشکلات کوچک به بحران‌های بزرگ تبدیل شوند.

اشتباهات رایج توسعه‌ دهنده‌ تازه‌ کار

یکی از اشتباهات رایج این است که توسعه‌دهنده‌ی تازه‌کار فقط مسیر اصلی (Happy Path) را از نیازها برداشت می‌کند و همان را پیاده‌سازی می‌نماید. اما وقتی در ادامه با موقعیت‌های استثنایی و شرایط پیش‌بینی‌نشده مواجه می‌شود، ناچار است بارها کد را تغییر دهد تا خطاها و باگ‌ها را اصلاح کند. آنچه در ابتدا پیشرفت سریع به‌نظر می‌رسد، به‌مرور زمان و با خطاهای پی‌درپی، تبدیل به عقب‌ماندگی و اتلاف زمان می‌شود.
در مقابل، توسعه‌دهنده‌ی ارشد معمولاً کد را یک‌بار و درست می‌نویسد، به‌گونه‌ای که بدون دردسر در محیط اجرا باقی بماند.

سوالات متداول

در ادامه به سوالاتی که امکان دارد در این زمینه برای شما بدون پاسخ بماند، جواب‌های کوتاه اما مفیدی داده‌ایم که با استفاده از آن می‌توانید به سوال خود پاسخ صحیحی را بدهید.

تفاوت میان برنامه‌ نویس تازه‌ کار و برنامه‌ نویس ارشد چیست؟

برنامه‌نویس ارشد با اتکا به تجربه و دانش خود، مسائل را عمیق‌تر تحلیل می‌کند، نیازها را اعتبارسنجی می‌نماید و تنها در صورت لزوم اقدام به کدنویسی می‌کند. در حالی‌که برنامه‌نویس تازه‌کار معمولاً بدون بررسی دقیق، مستقیماً وارد فاز توسعه می‌شود.

چرا نباید بلافاصله پس از دریافت نیازمندی‌ ها اقدام به کدنویسی کرد؟

زیرا درک ناقص از مسئله منجر به تولید کدی می‌شود که نیاز واقعی کسب‌وکار را برآورده نمی‌کند. تحلیل دقیق، بررسی فرضیات و شفاف‌سازی نیازها پیش از شروع کدنویسی از دوباره‌کاری‌ها جلوگیری می‌کند.

آیا کدنویسی همواره بهترین راه‌حل برای حل یک مسئله است؟

خیر. هر خط کد پس از نوشتن نیاز به نگهداری، تست، مستندسازی و به‌روزرسانی دارد. در بسیاری از موارد می‌توان با اصلاح فرآیندهای کسب‌وکار به نتیجه مطلوب رسید، بدون آن‌که نیاز به توسعه نرم‌افزار جدید باشد.

چگونه می‌توان مانند یک برنامه‌نویس باتجربه تصمیم‌گیری کرد؟

با تمرکز بر درک دقیق مسئله، پرسیدن سؤالات کلیدی، بررسی همه‌جانبه نیازها و پرهیز از تصمیم‌گیری شتاب‌زده.

آیا کمک به دیگر اعضای تیم کار درستی است؟

کمک به دیگران در چارچوب مسئولیت‌های تیمی امری مثبت است، اما نباید موجب اختلال در انجام وظایف شخصی شود.

بهترین روش برای یادگیری از اشتباهات در برنامه‌نویسی چیست؟

تحلیل هر اشتباه، مستندسازی دلایل آن و تلاش برای عدم تکرار در آینده. یادگیری مستمر از تجربه‌ها باعث رشد مهارتی و ارتقاء کیفیت کدنویسی خواهد شد.

۵ اشتباه که رشد شغلی توسعه‌دهندگان را متوقف می‌کند
رشد شغلی توسعه‌دهندگان

جمع بندی

برای حرفه‌ای شدن در برنامه‌نویسی، تنها مهارت فنی کافی نیست، درک صحیح نیازها و زمان مناسب برای کدنویسی اهمیت زیادی دارد. هر خط کد مسئولیت‌هایی مانند نگهداری، تست و به‌روزرسانی به‌همراه دارد و نباید بدون بررسی نوشته شود.
درک درست مسئله، همکاری موثر با تیم و پرسیدن سوالات دقیق، نقش مهمی در موفقیت پروژه دارد. برنامه‌نویس حرفه‌ای می‌داند چه زمانی باید اقدام کند و چه زمانی بهتر است صبر و تحلیل را در اولویت قرار دهد.