Repository در لینوکس یعنی چی؟ (آشنایی با مفهوم مخزن)

در سیستم عامل ویندوز، نصب نرم افزارها معمولا فرآیندی ساده و بسیار راحت است. برای این کار تنها کافی است که یک فایل اجرایی را باز کرده و مراحل نصب را دنبال کنید. اما در سیستم عامل‌های لینوکس این فرآیند کمی متفاوت‌تر است. بیشتر توزیع‌های لینوکس از مخازن نرم افزاری (Repositories) برای ذخیره‌سازی نسخه‌های به‌روز و مخصوص هر توزیع استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر، به جای دریافت نرم‌افزار از وب‌سایت‌های مختلف، کاربران لینوکس از این مخازن (Repository) برای نصب نرم‌افزارها استفاده می‌کنند.

ابزارهایی نیز برای مدیریت پکیج در لینوکس وجود دارد که به شما اجازه می‌دهد تا نرم‌افزارها را از مخازن (Repository) انتخاب کرده و آن را نصب کنید. این ابزارها به صورت خودکار نرم‌افزارهای مورد نظر را دریافت کرده و آن‌ها را نصب می‌کند. این روش نصب نرم‌افزار مزایای زیادی دارد که در ادامه این مطلب از لیارا به آن خواهیم پرداخت.

سرور مجازی لینوکس با کیفیت بالا و منابع اختصاصی
✅ سرعت بالا ✅ امنیت قوی ✅ منابع اختصاصی
خرید سرور مجازی لینوکس

آنچه در ادامه خواهید خواند:

• Repository در لینوکس یعنی چی؟
• انواع مختلف Repository در لینوکس چیست؟
• ابزارهای مدیریت پکیج در لینوکس کدامند؟
• پکیج در لینوکس به چه معنی است؟
• چگونه Repository را در اوبونتو تنظیم کنیم؟
• اضافه کردن Repository سفارشی در اوبونتو به چه صورت است؟
• ابزارهای مدیریت پکیج اوبونتو کدامند؟
• دستورهای مورد استفاده برای مدیریت پکیج در اوبونتو چیست؟
• چطور Repository را در لینوکس توزیع CentOS تنظیم کنیم؟
• روش افزودن Repository سفارشی در CentOS چگونه است؟
• ابزارهای مدیریت پکیج در CentOS چه هستند؟
• دستورهای کاربردی برای مدیریت پکیج در CentOS چیست؟
• نحوه استفاده از دستور yum-config-manager در CentOS چگونه است؟
• نکاتی مهم درباره استفاده از Repository در لینوکس
• سوالات متداول
• جمع بندی

Repository در لینوکس یعنی چی؟

در سیستم‌عامل‌های لینوکس، توزیع‌های مختلف، نرم‌افزارها را در مخازن (Repository) مخصوص ذخیره می‌کنند. برخلاف کاربران ویندوز که برای دانلود نرم‌افزارها باید به وب‌سایت‌های تولیدکننده مراجعه کنند، کاربران لینوکس معمولاً نیازی به این کار ندارند. چراکه نرم‌افزارها بعد از انتشار، در مخازن (Repository) نرم‌افزار قرار می‌گیرند و ابزارهای مدیریت پکیج در لینوکس برای نصب و به‌روزرسانی نرم‌افزارها استفاده می‌کنند.

مخزن نرم‌افزار یا Repository در لینوکس، یک محل متمرکز برای ذخیره‌سازی نرم‌افزارها و به‌روزرسانی‌ها است که سیستم‌های لینوکسی از آن برای دریافت نرم‌افزارهای موردنیاز خود بهره می‌برند. هر توزیع لینوکس، مانند اوبونتو، نسخه‌های خاصی از نرم‌افزارها را در این مخازن (Repository) قرار می‌دهد که برای استفاده در نسخه‌ی خاصی از آن توزیع کامپایل شده‌اند.

برای اینکه یک نرم‌افزار به مخازن (Repository) نرم‌افزاری لینوکس اضافه شود، باید با استانداردهای تعیین‌شده توسط توزیع مربوطه همخوانی داشته باشد و به‌صورت موفقیت‌آمیز، آزمون‌ها را پشت سر بگذارد. این فرآیند باعث می‌شود مدیران سیستم مطمئن باشند که نرم‌افزارهایی که از مخازن (Repository) دریافت می‌کنند، از لحاظ کیفیت و امنیت، حداقل شرایط لازم را دارند. علاوه بر این، استفاده از مخازن (Repository) برای دریافت نرم‌افزارها به کاهش ریسک‌های امنیتی کمک می‌کند. چراکه در صورت دانلود نرم‌افزار از منابع غیرمعتبر، احتمال آلوده شدن به بدافزارها افزایش می‌یابد.

با سرور ابونتو لیارا، سرور خود را با بالاترین کیفیت، سرعت و امنیت راه‌اندازی کنید!
✅ نصب و پیکربندی سریع✅ پشتیبانی 24/7✅ امنیت پیشرفته✅ مدیریت آسان و بدون پیچیدگی
خرید و راه‌اندازی سرورمجازی ابونتو ساعتی لیارا

لینوکس چیست؟
لینوکس 

انواع مختلف Repository در لینوکس چیست؟

در سیستم عامل لینوکس، سه نوع اصلی مخازن نرم‌افزارها Repository وجود دارد که هر کدام از آن‌ها کاربردهای خاصی را دارند و برای سناریوهای متفاوتی طراحی و ساخته شده‌اند. در ادامه هر کدام از آن‌ها را به صورت جداگانه شرح داده‌ایم.

مخزن پکیج

این نوع مخازن (Repository) شامل مجموعه‌ای از پکیچ‌های نرم‌افزاری آماده‌ی نصب هستند که برای یک توزیع مشخص از لینوکس کامپایل شده‌اند. به‌عنوان مثال، در مخازن (Repository) مخصوص اوبونتو، پکیج های .deb قرار دارند که توسط ابزار مدیریت پکیج این توزیع (مانند APT) قابل نصب هستند. این مخازن (Repository) عمدتاً برای کاربران عادی طراحی شده‌اند که نیاز دارند نرم‌افزار را به‌سادگی و بدون طی مراحل پیچیده نصب کنند.

مخزن باینری

مخازن باینری (Repository) شامل فایل‌های اجرایی از پیش کامپایل‌شده‌ای هستند که بدون وابستگی به توزیع خاصی از لینوکس، روی سیستم قابل اجرا هستند. تفاوت این نوع مخازن (Repository) با مخازن پکیج در این است که نیازی به ابزار مدیریت بسته‌ی خاصی ندارند و معمولاً فایل‌ها به‌صورت مستقیم اجرا می‌شوند. این مخازن (Repository) برای استفاده در محیط‌های متنوع لینوکسی، مخصوصا زمانی که نیاز به نصب سریع و بدون پیکربندی خاص باشد، بسیار مفید هستند.

مخزن کد منبع

در این نوع مخازن (Repository)، کدهای خام نرم‌افزارها قرار داده می‌شود. مدیران سیستم و توسعه‌دهندگان می‌توانند این کدها را دریافت کرده و متناسب با نیاز خود، آن‌ها را کامپایل و اجرا کنند. این نوع مخزن بیشتر برای افرادی کاربرد دارد که قصد دارند نرم‌افزار را شخصی‌سازی کنند یا آن را برای اجرا روی سیستم خاصی بهینه‌سازی نمایند. کاربران عادی معمولاً نیازی به استفاده از این نوع مخازن (Repository) ندارند، چراکه فرآیند کامپایل و تنظیمات آن نیازمند دانش فنی بیشتری است و هرشخصی این دانش را ندارد.

ابزارهای مدیریت پکیج در لینوکس کدامند؟

ابزارهای مدیریت پکیج در لینوکس، نقش مهمی در نصب، به‌روزرسانی، حذف و نگهداری نرم‌افزارها ایفا می‌کنند. این ابزارها به‌صورت خودکار عمل کرده و فرآیند مدیریت نرم‌افزارها را برای کاربران ساده می‌سازند. هر توزیع رایج لینوکسی، مانند Ubuntu , Red Hat یا Arch Linux، ابزار اختصاصی خود را برای مدیریت پکیج‌ها دارد. این ابزارها همواره اطلاعات مربوط به نرم‌افزارهای نصب‌شده را پیگیری می‌کنند و در صورت در دسترس بودن نسخه‌های جدید یا به‌روزرسانی‌های امنیتی، کاربر را مطلع می‌سازند.

عملکرد این ابزارها وابسته به مخازن نرم‌افزار (Repository) است، به این معنا که برای دریافت و نصب پکیج‌ها و اطلاعات مرتبط، از این منابع مرکزی استفاده می‌شود.

در ادامه، نحوه‌ی استفاده از این ابزارها را در دو توزیع پرکاربرد، یعنی Ubuntu و CentOS مرور خواهیم کرد. ابزار APT در اوبونتو، علاوه‌بر این توزیع، در سایر نسخه‌های مبتنی بر Debian مانند Kali , Parrot OS نیز قابل استفاده است. همچنین ابزار YUM در CentOS، در نسخه‌های مختلف Red Hat و Fedora 21 (و نسخه‌های پیشین آن) به‌کار می‌رود.

نکته‌ی پایانی این است که، مثال‌های ارائه‌شده در این مقاله از لیارا با فرض اجرای دستورها با دسترسی root نوشته شده‌اند. در صورتی که با کاربر معمولی کار می‌کنید، دستوراتی که نیاز به دسترسی بالاتر دارند، باید با پیشوند sudo اجرا شوند.

پکیج در لینوکس به چه معنی است؟

در مطالب بالا چندین بار به پکیج‌های لینوکس اشاره کردیم و شرح دادیم که در سیستم‌عامل لینوکس، مخازن نرم‌افزار (Repository)، وظیفه‌ی ذخیره‌سازی و ارائه‌ این پکیج‌ها را بر عهده دارند. پکیج‌ها درواقع مجموعه‌ای کامل از فایل‌های لازم، فراداده‌ها (metadata) و دستورالعمل‌هایی هستند که برای نصب و اجرای یک نرم‌افزار یا انجام یک وظیفه‌ی خاص در سیستم مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سرور مجازی لینوکس چیست؟ مزایا و کاربردهای آن برای کسب‌وکارها
سرور مجازی لینوکس

چگونه Repository را در اوبونتو تنظیم کنیم؟

در تمامی توزیع‌هایی که بر پایه‌ی دبیان ساخته شده‌اند، اطلاعات مربوط به مخازن نرم‌افزاری در فایل اصلی ‌‌/etc/apt/sources.list یا فایل‌هایی با پسوند .list که در مسیر /etc/apt/sources.list.d/ قرار دارند، ذخیره می‌شوند. به کمک همین مسیرها می‌توان تنظیمات مربوط به Repository ها را در لینوکس اوبونتو اعمال کرد.

در این فایل‌ها، خطوطی که با نماد # آغاز می‌شوند صرفاً جنبه‌ توضیحی دارند و برای خوانایی بیشتر یا مستندسازی از آن استفاده می‌شود. این خطوط توسط ابزار مدیریت پکیج نادیده گرفته می‌شوند و در پردازش نقشی ندارند.

در اوبونتو، چهار نوع اصلی مخزن نرم‌افزار وجود دارد که هرکدام ویژگی‌ها و کارکرد متفاوتی دارند. در ادامه، این موارد را به‌صورت جدول بررسی کرده‌ایم.

نوع Repository	توضیحات
Main	شامل نرم‌افزارهای آزاد و رسمی است که توسط شرکت Canonical پشتیبانی می‌شوند.
Universe	حاوی نرم‌افزارهای متن‌باز است که توسط کاربران و توسعه‌دهندگان مدیریت می‌شود.
Restricted	شامل درایورهای اختصاصی و نرم‌افزارهایی است که برای عملکرد برخی سخت‌افزارها لازم هستند.
Multiverse	شامل نرم‌افزارهایی است که به دلایل قانونی یا محدودیت‌های مجوزی، استفاده از آن‌ها ممکن است برای همه کاربران آزاد نباشد.

برای مشاهده‌ی رکوردهای موجود در هر یک از این مخازن می‌توان محتوای فایل sources.list را با استفاده از یک ویرایشگر متنی یا دستوراتی مانند cat یا less بررسی کرد. در این فایل، هر خط فعال نشان‌دهنده‌ی آدرس و نوع یک Repository است. با استفاده از کلیدواژه‌هایی مانند main , universe , restricted یا multiverse می‌توان نوع هر مخزن را تشخیص داد.

همین الان، بدون کمترین پیچیدگی، سرور مجازی خودتون رو در کمتر از ۳۰ ثانیه، راه‌اندازی کنید.
✅ عملکرد پایدار ✅ ترافیک نامحدود ✅ هزینه به‌صرفه
خرید سرور مجازی ابری

اضافه کردن Repository سفارشی در اوبونتو به چه صورت است؟

در بسیاری از موارد، برخی نرم‌افزارها به صورت پیش‌فرض در مخازن رسمی اوبونتو یا سایر توزیع‌های لینوکسی موجود نیستند. برای نصب این دسته از نرم‌افزارها از طریق ابزار مدیریت پکیج، لازم است مخزن اختصاصی مربوط به آن نرم‌افزار به فهرست مخازن سیستم افزوده شود.

به عنوان مثال، در این بخش فرآیند اضافه کردن مخزن نرم‌افزاری Jenkins به سیستم بررسی می‌شود. اگر پیش از افزودن این مخزن تلاش کنید که Jenkins را نصب کنید، با پیامی مواجه خواهید شد که نشان می‌دهد این بسته در مخازن پیش‌فرض اوبونتو وجود ندارد و قابل نصب نیست.

برای اضافه کردن این مخزن، مراحل زیر را باید دنبال کرد:

افزودن کلید عمومی مخزن

ابزار مدیریت پکیج برای اطمینان از اعتبار مخازن، از کلیدهای عمومی استفاده می‌کند. ابتدا باید کلید مربوط به Jenkins را به سیستم اضافه کنید. برای این کار از دستور زیر استفاده کنید.

wget -q -O - https://pkg.jenkins.io/debian/jenkins.io.key | sudo apt-key add -

آدرس کلید عمومی معمولاً در وب‌سایت رسمی توسعه‌دهنده نرم‌افزار قرار دارد. البته برخی مخازن از کلید عمومی استفاده نمی‌کنند که در این صورت نیازی به اجرای این مرحله نخواهد بود.

افزودن آدرس مخزن به فهرست منابع

پس از افزودن کلید، باید آدرس مخزن Jenkins را به یکی از فایل‌های مربوط به مخازن اضافه کرد. برای این کار، از دستور زیر استفاده کنید.

sh -c 'echo deb http://pkg.jenkins.io/debian-stable binary/ > /etc/apt/sources.list.d/jenkins.list'

این دستور یک فایل جدید با نام jenkins.list در مسیر مشخص شده ایجاد می‌کند و آدرس مخزن Jenkins را در آن ثبت می‌کند.

به‌ روز رسانی پایگاه‌ داده پکیج‌ ها

پس از ثبت آدرس مخزن، باید فهرست پکیج‌های شناخته‌شده توسط سیستم به‌روزرسانی شود تا اطلاعات مربوط به مخزن جدید نیز بارگذاری شود. دستور زیر را وارد کنید.

sudo apt-get update

در نتیجه اجرای این دستور، ابزار مدیریت پکیج اطلاعات مربوط به تمامی مخازن ثبت‌شده، از جمله مخزن جدید Jenkins را بررسی و دریافت می‌کند.

نصب نرم‌ افزار از طریق مخزن جدید

اکنون که مخزن Jenkins به سیستم اضافه شده است، می‌توان نرم‌افزار Jenkins را از همین منبع جدید نصب کرد.

sudo apt-get install jenkins

در این مرحله، ابزار مدیریت پکیج فایل‌های مورد نیاز را از مخزن Jenkins دریافت و نرم‌افزار را روی سیستم نصب می‌کند.

استفاده از دستور add-apt-repository

برای افزودن یک Repository جدید می‌توان به جای مراحل بالا، از دستور ساده‌تر add-apt-repository نیز استفاده کرد. این ابزار خط فرمان، آدرس Repository را به فایل sources.list اضافه می‌کند. برای Jenkins می‌توان از دستور زیر استفاده کرد:

sudo add-apt-repository 'deb http://pkg.jenkins.io/debian-stable binary/'

حذف Repository از سیستم

برای حذف یک مخزن نرم‌افزاری می‌توان یا به‌صورت دستی آدرس مربوطه را از فایل .list حذف کرد، یا از دستور add-apt-repository با گزینه --remove استفاده نمود. برای حذف Jenkins از لیست Repository ها از دستور زیر بهره ببرید.

sudo add-apt-repository --remove 'deb http://pkg.jenkins.io/debian-stable binary/'

با اجرای این دستور، مخزن Jenkins از سیستم حذف می‌شود و دیگر در به‌روزرسانی‌ها و نصب پکیج‌ها در نظر گرفته نخواهد شد.

آشنایی با خط فرمان لینوکس
خط فرمان لینوکس

ابزارهای مدیریت پکیج اوبونتو کدامند؟

در سیستم‌عامل اوبونتو، چهار ابزار اصلی برای مدیریت پکیج‌ها وجود دارد که هرکدام کاربرد و ویژگی خاص خود را دارند.

• apt: نسخه‌ای ساده‌سازی‌شده از ابزارهای apt-get و apt-cache است که برای تعامل راحت‌تر با سیستم مدیریت پکیج dpkg طراحی شده و بیشتر برای کاربر‌های عادی کاربرد دارد.
• apt-get: یک ابزار خط فرمان است که به عنوان هسته‌ اصلی تمام ابزارهایی که از کتابخانه APT استفاده می‌کنند عمل می‌کند. این ابزار برای نصب، به‌روزرسانی و حذف پکیج‌ها استفاده می‌شود.
• aptitude: یک رابط متنی (Text-based) برای مدیریت پکیج‌ها است که به عنوان رابط کاربری برای APT عمل می‌کند. این ابزار محیطی گرافیکی (در حالت متنی) برای کاربران فراهم می‌کند.
• dpkg: ابزاری در سطح پایین است که برای نصب، حذف و مدیریت پکیج‌های دبیان با فرمت .deb به‌کار می‌رود. این ابزار مستقیما با فایل‌های پکیج کار می‌کند و بخشی از سیستم پایه نصب در دبیان و اوبونتو محسوب می‌شود.

دستورهای مورد استفاده برای مدیریت پکیج در اوبونتو چیست؟

در ادامه، مجموعه‌ای از دستورات کاربردی برای مدیریت پکیج‌ها را در توزیع لینوکس اوبونتو ارائه خواهید داد. که بر اساس ابزارهای مختلفی دسته‌بندی شده است. این دستور‌ها برای نصب، حذف، به‌روز‌رسانی و مشاهده اطلاعات مربوط به پکیج‌های قابل استفاده است.

ابزار APT

• نصب پکیج: دستور apt install <package_name> -y
• حذف پکیج: دستور apt remove <package_name> -y
• به‌روزرسانی پکیج: دستور apt install --only-upgrade <package_name>
• فهرست کردن پکیج: دستور apt-cache show <package_name>

ابزار APT-GET

• نصب پکیج: دستور apt-get install <package_name>
• حذف پکیج: دستور apt-get remove <package_name>
• به‌روزرسانی پکیج: دستور apt-get install <package_name>

ابزار APTITUDE

• نصب پکیج: دستور aptitude install <package_name>
• حذف پکیج: دستور aptitude remove <package_name>
• به‌روزرسانی پکیج: دستور aptitude install <package_name>
• نمایش اطلاعات پکیج: دستور aptitude show <package_name>

ابزار DPKG

• نصب پکیج: دستور dpkg --install <.deb file>
• حذف پکیج: دستور dpkg -- remove <package_name> dpkg --purge <package_name>
• فهرست و جستجوی پکیج: دستور dpkg --list | grep -| <package_name> dpkg --status <package_name>

بهترین هاست لینوکس ایران با کیفیت و قیمت ارزان
✅ سرعت بالا ✅ امنیت فوق‌العاده ✅ پشتیبانی ۲۴/۷
خرید هاست لینوکس

چطور Repository را در لینوکس توزیع CentOS تنظیم کنیم؟

در سیستم‌عامل لینوکسی CentOS، تنظیمات مرتبط با مخازن (Repository) در مسیر /etc/yum.repos.d/ قرار می‌گیرند. تمامی فایل‌هایی که در این مسیر برای تعریف مخازن نرم‌افزاری ساخته می‌شوند، باید پسوند .repo داشته باشند.

به عنوان مثال، در نسخه CentOS، فهرست فایل‌های موجود در این مسیر نشان‌دهنده لیستی از مخازن فعال و غیر فعال است که هر کدام از آن‌ها تنظیمات خاصی را انجام می‌دهند. در فایل‌های .repo هر خطی که با # شروع شود جنبه توضیحی دارد. این خطوط برای آگاهی بیشتر کاربر نوشته می‌شوند و معنای خاصی ندارد. بسیاری از ابزارهای مدیریتی پکیج مانند YUM یا DNF، این خطوط را نادیده می‌گیرند و پردازشی بر روی این بخش‌ها انجام نمی‌دهند.

این ساختار باعث می‌شود که تنظیمات مخازن به راحتی و به‌ صورت قابل درک ذخیره شوند و کاربران بتوانند در صورت نیاز، آن‌ها را به سادگی ویرایش یا مستندسازی کنند.

هاست لینوکس چیست؟ (بررسی جامع ویژگی‌ها + مزایا)
هاست لینوکس

روش افزودن Repository سفارشی در CentOS چگونه است؟

برای نصب پکیج‌هایی که در مخزن رسمی CentOS موجود نیستند، لازم است یک Repository سفارشی که شامل آن پکیج‌ها باشد، به سیستم اضافه شود. در این مثال، مخزن نرم‌افزاری EPEL به سیستم لینوکس اضافه خواهد شد. این مخزن، دسترسی به مجموعه‌ای گسترده‌تر از پکیج‌ها را فراهم می‌کند.

برای این کار، ابتدا باید اطلاعات مربوط به پکیج epel-release را جستجو و بررسی کرد تا از آن در افزودن این Repository توسط ابزار مدیریت پکیج YUM استفاده شود. ابزار YUM در توزیع‌های مبتنی بر RedHat، از جمله CentOS، برای مدیریت پکیج‌ها کاربرد دارد.

برای جستجو و دریافت اطلاعات این پکیج از دستورات زیر استفاده کنید.

yum search epel-release
yum info epel-release

پس از آن، به کمک دستور زیر پکیج epel-release روی سیستم نصب می‌شود.

yum install -y epel-release

با اجرای این دستور، در مسیر /etc/yum.repos.d/ فایل‌هایی با پسوند .repo مربوط به مخزن EPEL ایجاد می‌شود. این فایل‌ها نشان‌دهنده اضافه شدن موفق Repository به سیستم هستند.

برای اطمینان از این که Repository سفارشی EPEL به سیستم افزوده شده، می‌توانید از دستور زیر استفاده کرد.

yum repolist

ابزارهای مدیریت پکیج در CentOS چه هستند؟

در سیستم عامل‌های CentOS سه ابزار اصلی برای مدیریت پکیج‌ها وجود دارد که در مطلب پایین آن را شرح داده‌ایم.

• yum: ابزاری است که برای مدیریت پکیج‌ها به صورت پیش‌فرض در CentOS مورد استفاده قرار می‌گیرد و امکانات مختلفی را برای نصب، حذف و به‌روزرسانی پکیج‌ها فراهم می‌کند.
• rpm: این ابزار توسط Red Hat و توزیع‌های مبتنی بر آن به‌کار گرفته می‌شود و امکان مدیریت پکیج‌هایی با پسوند .rpm را به‌صورت مستقیم فراهم می‌کند.
• dnf: نسخه پیشرفته‌تر و به‌روز شده‌ی yum است که در توزیع‌هایی که از پکیج‌های .rpm استفاده می‌کنند به‌کار می‌رود. dnf عملکرد بهینه‌تری نسبت به yum دارد و از سرعت بیشتر و ویژگی‌های جدیدتری بهره می‌برد.

آموزش کامل دستور passwd در لینوکس برای تغییر پسورد سرور
دستور passwd در لینوکس

دستورهای کاربردی برای مدیریت پکیج در CentOS چیست؟

در ادامه، فهرستی از دستورهای پرکاربرد برای مدیریت پکیج‌ها در CentOS را برای شما ارائه خواهیم داد، که با ابزارهای yum , dnf و rpm قابل اجرا هستند:

دستورهای مربوط به YUM

• نصب پکیج: دستور yum install <package_name>
• حذف پکیج: دستور yum remove <package_name>
• به‌روزرسانی پکیج: دستور yum update <package_name>
• نمایش اطلاعات یک پکیج: دستور yum info <package_name>
• جستجوی پکیج: دستور yum search <package_name>

دستورهای مربوط به DNF

• نصب پکیج: دستور dnf install <package_name>
• حذف پکیج: دستور dnf remove <package_name>
• به‌روزرسانی پکیج: دستور dnf update <package_name>
• نمایش اطلاعات پکیج: دستور dnf info <package_name>
• جستجوی پکیج: دستور dnf search <package_name>

دستورهای مربوط به RPM

• نصب پکیج: دستور rpm -ivh <package_file>.rpm
• حذف پکیج: دستور rpm -e <package_name>
• بررسی نصب بودن پکیج: دستور rpm -q <package_name>
• نمایش اطلاعات پکیج نصب‌شده: دستور rpm -qi <package_name>
• فهرست‌ فایل‌های موجود در یک پکیج نصب‌شده: دستور rpm -ql <package_name>
• وارد کردن کلید GPG: دستور rpm --import <key_file_path>

نکته: تمام این دستورها باید با دسترسی (کاربر root) یا با استفاده از sudo اجرا شوند.

نحوه استفاده از دستور yum-config-manager در CentOS چگونه است؟

ابزار yum-config-manager برای مدیریت تنظیمات مربوط به Repository در توزیع‌های لینوکسی مبتنی بر YUM مانند CentOS کاربرد دارد. به کمک این ابزار می‌توان مخازن نرم‌افزاری را به سیستم اضافه یا آن‌ها را فعال و غیرفعال کرد.

برای افزودن یک Repository جدید، از دستور زیر استفاده کنید.

yum-config-manager --add-repo http://pkg.jenkins-ci.org/redhat-stable/jenkins.repo

در این مثال، Repository مربوط به Jenkins به سیستم افزوده شده است.

پس از افزودن Repository، برای فعال‌سازی آن می‌توان از دستور زیر استفاده کنید.

yum-config-manager --enable jenkins

در صورتی که نیاز به غیرفعال‌سازی این Repository وجود داشته باشد، دستور زیر را به کار ببرید.

yum-config-manager --disable jenkins

نحوه نصب و استفاده از PostgreSQL در سرور مجازی اوبونتو 22.04
نصب از PostgreSQL در سرور مجازی اوبونتو

نکاتی مهم درباره استفاده از Repository در لینوکس

• همواره توصیه می‌شود که فقط از Repository‌ هایی استفاده شود که توسط سازمان‌های معتبر و قابل اعتماد مدیریت می‌شوند.
• استفاده از Repository‌ های رسمی که همراه با توزیع‌های لینوکس ارائه می‌شوند، مطمئن‌ترین روش برای دریافت نرم‌افزارها است.
• برای نصب نرم‌افزارهایی که در Repository‌های رسمی وجود ندارند، باید از مخازن رسمی و مورد تأیید شرکت یا سازمان منتشرکننده آن نرم‌افزار استفاده شود.
• افزودن Repository رسمی امکان دریافت خودکار و سریع به‌روزرسانی‌های نرم‌افزار را فراهم می‌کند.
• دریافت سریع به‌روزرسانی‌ها نقش مهمی در افزایش امنیت سیستم دارد، چرا که آسیب‌پذیری‌های شناسایی‌شده معمولاً در اولین به‌روزرسانی برطرف می‌شوند.
• در صورتی که به‌روزرسانی نرم‌افزارها به‌موقع انجام نشود، سیستم در برابر بدافزارهایی که از آسیب‌پذیری‌های شناخته‌شده سوءاستفاده می‌کنند.

سوالات متداول

در ادامه به سوالاتی که امکان دارد در این زمینه برای شما بدون پاسخ بماند، جواب‌های کوتاه اما مفیدی داده‌ایم که با استفاده از آن می‌توانید به سوال خود پاسخ صحیحی را بدهید.

Repository چیست و چرا باید از آن استفاده کنیم؟

Repository یا مخزن نرم‌افزاری، محلی است که پکیج‌های نرم‌افزاری مورد نیاز سیستم در آن نگهداری می‌شوند. استفاده از Repositoryها باعث می‌شود نرم‌افزارها امن، سریع و به‌روز روی سیستم نصب یا به‌روزرسانی شوند.

آیا افزودن Repository شخصی به سیستم امن است؟

فقط در صورتی که منبع Repository شناخته‌شده، معتبر و رسمی باشد، افزودن آن امن خواهد بود. افزودن Repository های ناشناس می‌تواند سیستم را در معرض تهدیدات امنیتی قرار دهد.

تفاوت بین ابزارهای apt , yum و dnf چیست؟

این ابزارها بسته به توزیع لینوکس مورد استفاده فرق دارند. apt در اوبونتو و دبیان، yum در CentOS و نسخه‌های قدیمی‌تر RedHatو dnf در نسخه‌های جدید RHEL استفاده می‌شود.

چطور می‌توان یک Repository را حذف یا غیر فعال کرد؟

در اوبونتو می‌توان فایل مربوط به Repository را از مسیر /etc/apt/sources.list.d/ حذف کرد یا از دستور add-apt-repository --remove استفاده کرد. در CentOS نیز می‌توان با ابزار yum-config-manager --disable آن را غیرفعال یا فایل .repo مربوطه را حذف کرد.

اگر پکیجی در Repository رسمی موجود نباشد چه کاری باید انجام داد؟

باید Repository رسمی منتشرکننده آن پکیج را به سیستم اضافه کرد. این کار معمولاً با دریافت کلید GPG و اضافه کردن آدرس Repository به تنظیمات سیستم انجام می‌شود تا پکیج به‌صورت امن و رسمی نصب شود.

نگاهی عمیق به معماری Iptables و Netfilter
معماری Iptables و Netfilter

جمع بندی

برای نصب و مدیریت نرم‌افزارها در لینوکس، استفاده از مخازن رسمی و معتبر امری ضروری است تا امنیت و پایداری سیستم حفظ شود. در صورتی که نرم‌افزار موردنظر در این مخازن (Repository) وجود نداشته باشد، می‌توان مخزن اختصاصی آن را به سیستم اضافه کرد. دریافت و نصب منظم به‌روزرسانی‌ها از طریق این مخازن (Repository)، نقش مهمی در جلوگیری از بروز آسیب‌پذیری‌های امنیتی دارد. بنابراین، مدیریت صحیح منابع نرم‌افزاری یکی از اصول کلیدی حفظ سلامت سیستم به‌شمار می‌رود. پس آن را با دقت انجام دهید.