رک سرور چیست؟ (راهنمای جامع + نکات مهم)

نرگس سلطانی
۲۴ اسفند ۱۴۰۳

فکر کنید تمام تجهیزات شبکه و سرورهای یک سازمان بدون نظم و ترتیب روی هم چیده شده باشد. نه تنها مدیریت و نگهداری از آن‌ها سخت می‌شود، بلکه احتمال آسیب دیدپی و ایجاد اختلال در عمکلرد آن ها نیز افزایش پیدا می‌کند. در این جا رک سرور می‌تواند راه حل ما باشد.

“با لیارا رک سرور را بهتر بشناسید.”

آنچه در ادامه خواهید خواند:

• رک سرور چیست؟ (معرفی رک سرور)
• وظیفه اصلی رک سرور
• اجزای رک سرور
• انواع رک سرور ها
• نکات مهم در انتخاب رک سرور
• سوالات متداول
• جمع بندی

رک سرور چیست؟ (معرفی رک سرور)

رک سرور یک محفظه‌ فلزی استاندارد است که برای نگهداری و سازماندهی سرورها و تجهیزات شبکه از آن استفاده می‌شود. این محفظه‌ها به بهبود امنیت، تهویه و دسترسی آسان به سخت‌ افزارها کمک می‌کنند. این محفظه‌ها در دیتاسنترها و اتاق‌های سرور نصب می‌شوند.

رک‌ها در انواع ایستاده، دیواری، افقی و عمودی ساخته شده‌اند و علاوه بر سرورها، می‌توانند تجهیزات شبکه‌ای، سوئیچ‌ها، روترها و دستگاه‌های ذخیره‌ سازی نیز در خود جای دهند. هدف اصلی رک سرور، مدیریت بهینه‌ی فضا، جلوگیری از آسیب‌ دیدگی تجهیزات و تسهیل نگهداری و تعمیرات است.

همین الان، بدون کمترین پیچیدگی، سرور مجازی خودتون رو در کمتر از ۳۰ ثانیه، راه‌اندازی کنید.
✅ عملکرد پایدار ✅ ترافیک نامحدود ✅ هزینه به‌صرفه
خرید سرور مجازی ابری

وظیفه اصلی رک سرور

رک سرور یک محفظه‌ است که نقش مهمی در حفاظت، سازماندهی و بهینه‌ سازی عملکرد تجهیزات سرور دارد. در ادامه، به مهم‌ ترین وظایف رک سرور خواهیم پرداخت.

محافظت از تجهیزات سرور

رک سرور، مانند یک محافظ چند لایه، از تجهیزات در برابر عوامل محیطی مانند (گرد و غبار، گرما، رطوبت، نوسانات برق) و تهدیدات امنیتی مانند (سرقت و دستکاری غیر مجاز) محافظت می‌کند. بیشتر رک‌ها قفل‌های امنیتی دارند و دارای فیلترهای پیشرفته هستند که می‌توانند امنیت و عملکرد تجهیزات را بالا ببرند.

مدیریت فضای فیزیکی

قرار دادن سرورها و تجهیزات جانبی بدون رک، فضای زیادی را در محیط اشغال می‌کند و موجب بی‌نظمی و سختی در نگهداری آن می‌شود. رک سرور کمک می‌کند تا این تجهیزات به‌ صورت منظم، فشرده و استاندارد در یک فضای مشخص قرار بگیرند، که باعث افزایش بهره‌ وری و سهولت در مدیریت سرورها می‌شود.

تهویه سازی و خنک‌ کردن سرورها

سرورها هنگام فعالیت، مقدار زیادی حرارت تولید می‌کنند که در صورت عدم مدیریت صحیح، موجب کاهش عملکرد، خرابی سخت‌ افزار و حتی از کار افتادن سرور هم می‌شود. رک‌های سرور معمولاً دارای درب‌های منفذه دار، فن‌های داخلی و سیستم‌های خنک‌ کننده هستند که گردش هوا را بهتر داخل رک پخش می‌کند و از افزایش دمای بیش از حد تجهیزات جلوگیری می‌کنند.

مدیریت کابل‌ها و اتصالات شبکه

کابل‌های برق و شبکه، اگر مدیریت نشوند، ممکن است باعث اختلال در عملکرد سرورها، کاهش بهره‌ وری و حتی قطعی ارتباطات شوند. رک سرور معمولاً دارای سینی‌ها و نگهدارنده های کابل است که سازماندهی، برچسب‌گذاری و نگهداری آسان کابل‌ها را فراهم می‌کند. این موضوع نه‌ تنها از آسیب به کابل‌ها جلوگیری می‌کند، بلکه در صورت نیاز به تعمیرات و تغییرات، دسترسی به کابل‌ها را راحت‌تر می‌کند.

پشتیبانی تجهیزات سنگین و افزایش ایمنی

معمولا تجهیزاتی مانند سرور‌ها، سوئیچ‌ها، روترها و UPS ها وزن زیادی دارند. اما رک سرور به صورتی ساخته شده که بتواند وزن بالایی را تحمل کند و فشار را به صورت یکنواخت بر همه قسمت‌ها توزیع کند. تمامی این ویژگی‌ها از آسیب دیدگی یا سقوط تجهیزات جلوگیری کرده و امنیت آن‌ها را تا حد زیادی تضمین می‌کند. مدل‌های رک سرور به چرخ‌های مقاوم یا پایه ثابت مجهز است که نصب و جابه‌جایی تجهیزات را بسیار آسان می‌کند.

نگهداری و تعمیرات بسیار ساده

رک‌ها با دسترسی آسان به تجهیزات، فرآیندهای نگهداری و تعمیرات را تسهیل می‌کنند. این طراحی، باعث افزایش سرعت در عیب‌یابی، جایگزینی قطعات و مدیریت بهینه‌ی منابع IT می‌شود که در سازمان‌ها و دیتاسنترها یک مزیت بسیار بزرگ محسوب می‌شود.

🔶برای ادامه مطالعه و یادگیری: امنیت رایانش ابری | چالش‌ها، تهدیدها و راهکارهای حفاظت از داده‌ها

اجزای رک سرور

رک سرور اجزای مختلفی دارد که هر کدام از آن‌ها وظیفه خاصی را برای بهبود عملکرد و امنیت تجهیزات سرور دارند. این اجزا به‌ شکلی ساخته شده‌ است که به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا سرورها و تجهیزات مربوطه را با روشی تاثیر گذار مدیریت کرده و از آن محافظت کنند.

• چرخ‌های سنگین و قفل‌ دار: این چرخ‌ها امکان جابه‌ جایی رک‌ها را بسیار آسان کرده است.
• سیستم ارتینگ یا اتصال به زمین: برای جلوگیری از خطرات الکتریکی و نوسانات برق از این سیستم استفاده می‌شود.
• تب‌های اتصال (براکت‌ها): از این تب‌ها برای محافظت از تجهیزات درون رک در برابر تکان‌های شدید مانند جابه‌ جایی رک استفاده می‌شود.
• ابزارهای مدیریت کابل: این ابزارها برای جلوگیری از شلوغی کابل‌ها و بهبود دسترسی به آن‌ها ساخته شده است.
• قفسه‌ها و کشوها: این بخش‌ها برای نظم‌ دهی به تجهیزات جانبی و لوازم مختلف در داخل رک استفاده می‌شوند.
• فن‌های خنک‌ کننده: برای کاهش دمای تجهیزات سرور و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از گرما از آن استفاده می‌شود.
• ریل‌های رک: برای نصب و محکم کردن تجهیزات سرور در داخل رک استفاده می‌شود.
• قفسه نصب مانیتور و کیبورد: این قفسه‌ها برای قرار دادن تجهیزات ورودی مانند کیبورد و مانیتور ساخته شده‌اند تا هم در دسترس باشند و هم از آسیب دیدن آن‌ها جلوگیری شود.
• لوازم امنیتی: لوازم امنیتی رک سرور شامل قفل‌ها، دوربین‌ها و مهر و موم‌ها است که از دسترسی غیر مجاز به تجهیزات جلوگیری می‌کنند.
• پانل‌های پوششی: این پانل‌ها در فضاهای خالی رک قرار می‌گیرند تا جریان هوا را بهینه‌ تری در رک بچرخانند.
• کیت‌های کولوکیشن: برای تقسیم رک‌های سرور به بخش‌های مستقل از آن استفاده می‌شود.
• سنسورها: این دستگاه‌ها برای هشدار دادن درباره تغییرات محیطی یا وضعیت امنیتی رک‌ها طراحی شده‌اند.

انواع رک سرور ها

در ادامه به شناخت انواع رک‌ها خواهیم پرداخت.

رک فریم‌باز

رک‌های فریم‌ باز برای محیط‌هایی ساخته شده‌اند که امنیت کافی را دارند. این رک‌ها بدون قفل و پانل پوششی هستند و دسترسی به تجهیزات را برای مهندسین بسیار ساده‌ تر می‌کند. همچنین، کابل‌ کشی و تهویه هوا به راحتی در این رک‌ها انجام می‌شود.

رک بسته

رک‌های بسته یا کابینتی، بسته هستند. این رک از قفل و پانل‌های پوششی برای افزایش امنیت استفاده می‌کند. این نوع رک‌ مناسب محیط‌هایی است که به امنیت بالایی نیاز دارند و یا از سرورها یا تجهیزات حساس محافظت می‌کنند.

رک دیواری

رک‌های دیواری برای فضاهای محدود کاربرد دارد. این رک‌ها به دیوار نصب می‌شوند و فضای کمی را اشغال می‌کنند. علاوه بر این، رک‌های دیواری امنیت بالایی دارند و برای محیط‌هایی که محدودیت فضایی دارند، بهترین انتخاب هستند.

رک ضد صدا

رک‌های ضد صدا با عایق صوتی طراحی شده‌اند تا صدای تولید شده توسط سرورها و تجهیزات شبکه را کاهش دهند. این رک‌ها برای فضاهایی مانند دفاتر کار، فضاهای مسکونی و استودیوهای ضبط مناسب هستند.

رک قابل حمل

رک‌های پرتابل یا قابل حمل چرخ‌های قفل‌ دار دارند و شما می‌توانید آن‌ها را به راحتی جابه‌ جا کنید. در مواقعی که به تغییر و یا جابه جایی رک داشته باشید، این رک‌ها می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد. با قفل کردن چرخ‌ها، رک ثابت می‌شود و هیچ خطری از حرکت دوباره آن وجود ندارد.

رک ایستاده

رک‌های ایستاده یا عمودی برای فضاهایی که عمق کمی دارند طراحی شده‌اند. این رک‌ها فضای کمی را اشغال می‌کنند و بیشتر برای محیط‌هایی مانند کمدهای سیم‌ کشی یا فضاهای کوچک ساخته شده‌اند.

نکات مهم در انتخاب رک سرور

قبل از اینکه دست به انتخاب رک سرور بزنید، ابتدا باید به درک دقیقی از نیازها و امکانات موجود خود برسید. برای این کار، چند سوال اساسی وجود دارد که باید به آن‌ها پاسخ بدهید.

• تعداد سرورها و تجهیزات شما چقدر است؟
• آیا برنامه‌ای برای گسترش زیرساخت‌ها در آینده دارید؟
• فضای مناسب برای نصب رک سرور در محیط شما چقدر است؟

با پاسخ دادن به این سوالات، می‌توانید تصمیم بگیرید که کدام نوع رک سرور برای شما مناسب‌ تر است و نیازهای شما را در برمی‌گیرد.

فرم و نوع رک سرور

نوع رک به محیطی که قرار است در آن قرار گیرد بستگی دارد. اگر فضای شما کم و محدود است، رک‌های دیواری گزینه مناسبی برای شما هستند. اما اگر فضای کافی را در اختیار دارید، رک‌های ایستاده یا زمینی می‌توانند انتخاب بهتری برای شما باشند.

اندازه و ظرفیت رک

انتخاب اندازه رک کاملاً به تعداد و ابعاد تجهیزات شما بستگی دارد. اگر قصد دارید در آینده تجهیزات بیشتری اضافه کنید، رک‌های بزرگتر با ظرفیت بیشتری را انتخاب کنید. اندازه رک‌ها با واحد “U” (یا RU) مشخص می‌شود. هر “U” برابر با ۱.۷۵ اینچ است. رک‌ها معمولاً در اندازه‌های مختلفی از ۲U تا ۵۸U در باراز عرضه می‌شوند. علاوه بر طول رک، عرض و عمق آن نیز باید در نظر گرفته بشود تا بتوانید تجهیزات خود را به راحتی در آن جای دهید.

کولینگ یا خنک‌ کننده رک

به میزان گرمایی که تجهیزات شما تولید می‌کنند، باید سیستم خنک‌ کننده مناسب خود را انتخاب کنید. سیستم‌های خنک‌ کننده به دو اصلی نوع تقسیم می‌شوند.

• غیر فعال (Passive): با گردش هوا به خنک کردن تجهیزات کمک می‌کنند.
• فعال (Active): با استفاده از سیستم‌های پیشرفته، دمای تجهیزات را کاهش می‌دهند.

اگرچه سیستم‌های فعال گران‌ تر هستند، اما کارایی بهتری در کاهش دما دارند.

امنیت فیزیکی رک

اگر تجهیزات شما حساس و مهم هستند، باید به امنیت رک توجه اساسی به آن داشته باشید. رک‌هایی که دارای قفل‌های امنیتی قوی، سنسورهای حساس و پانل‌های پوششی محکم هستند، می‌توانند از تجهیزات شما در برابر خطراتی مانند دزدی، دستکاری یا آسیب‌های محیطی مانند (رطوبت، گرد و غبار، گرما) محافظت کنند.

دسترسی آسان به کابل‌کشی و تجهیزات

دسترسی آسان به کابل‌ها و تجهیزات در رک بسیار اهمیت دارد، زیرا ممکن است در آینده به تعمیرات، تنظیمات یا به‌روزرسانی نیاز داشته باشید. رک‌هایی که به بخش‌های مختلفی دسترسی دارند، می‌توانند به شما کمک کنند تا فرآیندهای نگهداری و سرویس‌ دهی را سریع‌ تر انجام دهید.

توان رک سرور

هنگام انتخاب رک، باید به تجهیزات تأمین برق مانند UPS (منبع تغذیه بدون توقف) و PDU (توزیع‌ کننده برق) توجه کنید. این تجهیزات فضای زیادی را اشغال می‌کنند و باید در نظر بگیرید که رک انتخابی شما فضای کافی برای آن‌ها داشته باشد.

با توجه به این فاکتورها، می‌توانید رک سرور مناسب خود را انتخاب کرده و از آن برای نگهداری و سازماندهی تجهیزات فناوری اطلاعات خود استفاده کنید.

🔶مطالعه بیشتر: استفاده از Grep و عبارات معمولی برای جستجوی الگوهای متن در لینوکس

سوالات متداول

در ادامه به سوالاتی که امکان دارد در این زمینه برای شما بدون پاسخ بماند، جواب‌های کوتاه اما مفیدی داده‌ایم که با استفاده از آن می‌توانید به سوال خود پاسخ صحیحی را بدهید.

رک سرور چیست؟

رک سرور یک محفظه فلزی است که برای نگهداری تجهیزات سرور، دستگاه‌های ذخیره‌ سازی و تجهیزات شبکه در دیتاسنترها و اتاق‌های سرور استفاده می‌شود. رک‌ها به سازماندهی، حفاظت و تهویه بهتر تجهیزات کمک می‌کنند.

چرا استفاده از رک سرور مهم است؟

رک‌ها به شما کمک می‌کنند تا فضای سرورهای خود را به صورت سازمان‌دهی شده مدیریت کنید، از تجهیزات در برابر خطرات محیطی محافظت کنید، و کارایی سیستم‌های کولینگ را افزایش دهید. همچنین، امنیت و دسترسی آسان به تجهیزات را فراهم می‌آورد.

چه نوع رک سروری برای دیتاسنتر مناسب است؟

برای دیتاسنترها، رک‌های ایستاده (Standing Racks) با ابعاد بزرگ و ظرفیت بالا مناسب هستند. این رک‌ها معمولاً فضای زیادی را در اختیار می‌گذارند و می‌توانند تجهیزات بیشتری را در خود جای دهند.

رک سرور چه ابعادی دارد و چگونه اندازه آن را انتخاب کنم؟

رک‌های سرور ابعاد مختلفی دارند که با واحد “U” اندازه‌گیری می‌شود. 1U معادل 1.75 اینچ است. شما باید بر اساس تعداد و ابعاد تجهیزات خود، رک با ظرفیت مناسب را انتخاب کنید. برای تعداد بیشتر تجهیزات، رک‌های بزرگتر مناسب‌تر هستند.

چه تفاوتی بین رک فریم باز و رک بسته وجود دارد؟

رک‌های فریم باز به صورت شفاف طراحی می‌شوند و هیچ درب یا پانل پوششی ندارند. این رک‌ها بیشتر برای محیط‌هایی با امنیت پایین و نیاز به تهویه زیاد مناسب هستند. رک‌های بسته، قفل و پانل‌های محافظ دارند و برای محیط‌های با امنیت بالاتر یا تجهیزات حساس بهتر هستند.

آیا رک‌های سرور به سیستم‌های خنک‌کننده نیاز دارند؟

بله، سرورها تولید گرمای زیادی می‌کنند. رک‌های سرور معمولاً دارای سیستم‌های خنک‌کننده هستند، که یا به صورت فعال (فن‌های قوی) یا غیرفعال (تهویه هوای طبیعی) عمل می‌کنند تا از گرمای بیش از حد و آسیب به تجهیزات جلوگیری کنند.

چگونه باید رک سرور را نصب کنم؟

نصب رک سرور نیاز به دقت دارد. ابتدا باید فضای مناسب را انتخاب کنید، سپس رک را در محل مورد نظر نصب کرده و تجهیزات را به درستی داخل رک قرار دهید. نصب به صورت عمودی یا افقی بستگی به نوع رک و نیاز شما دارد.

آیا می‌توانم در آینده به راحتی رک سرور خود را گسترش دهم؟

بله، بسیاری از رک‌های سرور قابل توسعه هستند. اگر قصد دارید تجهیزات بیشتری در آینده اضافه کنید، می‌توانید رک‌های بزرگ‌تر یا رک‌های دارای ظرفیت بیشتر را انتخاب کنید. همچنین، انتخاب رک با ابعاد استاندارد به شما این امکان را می‌دهد که به راحتی آن را گسترش دهید.

🔶بیشتر بخوانید: 12 پلتفرم برتر هوش مصنوعی مکالمه‌ای

جمع بندی

رک سرور یکی از اجزای حیاتی در دیتاسنترها و اتاق‌های سرور است که برای سازماندهی و محافظت از تجهیزات سرور طراحی شده است. این محفظه‌های فلزی با انواع مختلفی مانند رک‌های باز، بسته، دیواری و ایستاده، به کمک سیستم‌های خنک‌کننده، امنیت بالا و مدیریت کابل‌ها، محیطی منظم و کارآمد برای سرورها و تجهیزات فراهم می‌کنند. رک‌های سرور علاوه بر نگهداری سرورها، از تهدیدات محیطی مانند گرد و غبار و رطوبت محافظت کرده و به بهبود جریان هوا و کاهش دما کمک می‌کنند. این ابزارها در نهایت با فراهم آوردن فضای مناسب و نظم‌دهی، عملکرد و طول عمر سرورها را افزایش می‌دهند.