جلوگیری از 10 اشتباه رایج برنامه نویسان در استفاده از API

API ها همه‌جا هستند؛ از اپلیکیشن‌هایی که بر روی گوشی‌ استفاده می‌کنید گرفته تا وب‌سایت‌هایی که برای رفع نیازهایتان به‌صورت روزانه سرچ می‌کنید. با این حال، کار با API ها نیز مانند هر فرآیند دیگری می‌تواند با خطاهای بسیاری زیادی همراه باشد. یکی از این مشکلات اصلی در این زمینه طراحی ضعیف API ها است که باعث سردرگمی توسعه‌دهندگان، کند شدن روند پروژه‌ها و هدر رفت زمان برای رفع اشکال می‌شود.

اما جای نگرانی نیست. در این مطلب از وبلاگ لیارا، به 10 اشتباه رایج توسعه‌دهندگان هنگام کار با API ها و روش‌های جلوگیری از آن‌ها خواهیم پرداخت. این نکات می‌توانند به ساخت API هایی کمک کند که ساختاری تمیز، عملکردی قابل‌اعتماد و تجربه‌ مطلوبی را برای توسعه‌دهندگان به عمل بیاورد.

همین الان، بدون کمترین پیچیدگی، سرور مجازی خودتون رو در کمتر از ۳۰ ثانیه، راه‌اندازی کنید.
✅ عملکرد پایدار ✅ ترافیک نامحدود ✅ هزینه به‌صرفه
خرید سرور مجازی ابری

آنچه در ادامه خواهید خواند:

• API چیست؟ خلاصه از ای پی آی
• 10 اشتباه رایج در استفاده از API ها
• سوالات متداول
• جمع بندی

” API لیارا مجموعه‌ای از توابع و پروتکل‌ها است که به کاربران اجازه می‌دهد تا از طریق درخواست‌های HTTP، منابع و سرویس‌های لیارا را مدیریت کنند. برای شناخت بیشتر به مستندات لیارا مراجعه کنید.”

API چیست؟ خلاصه از ای پی آی

API مخفف عبارت (Application Programming Interface) است که به‌معنای رابط برنامه‌نویسی کاربردی می‌باشد. “به زبان ساده، API مانند یک پل ارتباطی بین دو نرم‌افزار عمل می‌کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا بتوانند بدون نیاز به دانستن جزئیات داخلی یکدیگر، با هم در تعامل باشند. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید!

فرض کنید وارد رستورانی شده‌اید. پیشخدمت سفارش شما را دریافت می‌کند، آن را به آشپزخانه منتقل می‌کند و پس از آماده شدن غذا، آن را برای شما سرو می‌کند. API نیز همین نقش را در ارتباط بین دو نرم‌افزار ایفا می‌کند.

اگر مثال بالا را متوجه نشده‌اید مثال روبه رو را مطالعه کنید: زمانی که در یک اپلیکیشن سفارش آنلاین وضعیت سفارش خود را بررسی می‌کنید، این اپلیکیشن از طریق API با سرور فروشگاه ارتباط برقرار می‌کند، اطلاعات مربوط به سفارش شما را دریافت می‌کند و نتیجه را نمایش می‌دهد.

API ها باعث می‌شوند توسعه‌دهندگان بتوانند بدون نیاز به بازنویسی تمامی سیستم، از امکانات نرم‌افزارهای دیگر استفاده کنند و در نتیجه باعث صرفه‌جویی در زمان، افزایش امنیت و ساده‌سازی فرایند توسعه نرم‌افزار خواهند شد.

10 اشتباه رایج در استفاده از API ها

در ادامه به 10 اشتباهی که برنامه‌نویسان در استفاده از API ها مرتکب می‌شوند خواهیم پرداخت.

مستند سازی ضعیف API ها

اگر کمی با خود صادق و روراست باشیم نوشتن مستندات هیچ زمانی محبوب‌ترین بخش توسعه API برای برنامه نویسان نخواهد بود. مانند خوردن یک غذایی که شما آن را دوست ندارید و میل به خوردن آن را هیچ وقت نخواهید داشت. می‌دانیم که لازم است، اما معمولا از نوشتن آن طفره می‌رویم، با این حال، مستندات خوب می‌تواند تفاوت میان یک API محبوب و یک API بی اهمیت و رها شده توسط توسعه دهندگان را نشان دهد.

اشتباه رایج در مستند سازی ضعیف API ها

گاهی یک API مناسب و قدرتمند پیدا می‌شود، اما به‌دلیل اینکه مستندات ناقص هستند و لینک‌ها از کار افتاده‌اند. استفاده از آن دیگر مفید نخواهد بود. چنین مشکلاتی معمولا در زمان‌هایی رخ می‌دهد که مستند سازی تنها یک وظیفه معمولی به نظر می‌آید، نه بخشی جدی از فرآیند توسعه.

راه حل:

مستندات را باید مانند یک کتاب راهنما در نظر بگیرید. اگر توسعه دهنده‌ای نتواند ظرف 5 دقیقه از زمان باز کردن مستندات، نحوه استفاده از API ها را درک کند، در این میان مشکلی وجود دارد.

مستندات خوب باید شامل موارد زیر باشد:

• مثال‌های تعاملی: با استفاده از ابزارهایی مانند Swagger یا Postman امکان تست مستقیم درخواست‌ها را از درون مستندات فراهم کنید.
• سناریوهای واقعی: کاربرد API را در وظایف متداول با مثال نشان دهید.
• توضیح کامل به‌جای اختصار: کدهای خطا، شرایط خاص و محدودیت‌های نرخ درخواست را به‌صورت واضح توضیح دهید.

نکته قابل توجه: مستند‌ سازی تنها یک عمل جانبی و اضافه نخواهد بود، بلکه اولین برخورد توسعه دهندگان با API های شما است.

نادیده گرفتن مدیریت خطا و کدهای پاسخ

فرض کنید به یک API درخواست خود را فرستاده‌اید و به‌جای یک پاسخ مفید و کارآمد با یک پیام مبهم مانند 500 Internal Server Error رو به شده‌اید. در این لحظه چه اتفاقی می‌افتد؟! مشکل از سمت شما است یا سرورتان دچار مشکل شده است؟ در این لحظه هیچ‌فردی نمی‌داند که این مشکل از کجا نشات می‌گیرد و چگونه باید به حل آن بپردازد.

اشتباه رایج نادیده گرفتن مدیریت خطا و کدهای پاسخ

بسیاری از توسعه‌دهندگان با این ذهنیت که مدیریت خطا تنها برای شرایط‌های ضروری و خاص است، آن را دست کم می‌گیرند. اما همین شرایط خاص، بالاخره اتفاق می‌افتد و کاربران را در وضعیت سردرگمی قرار می‌دهد. اما همین شرایط خاص، اتفاق می‌افتد و کاربران را در وضعیت سردرگمی قرار می‌دهد.

راه حل:

مدیریت خطا باید به‌جای پیام کلی مشکلی پیش آمده مانند یک پشتیبانی فنی کارآمد عمل کند.

API باید مشخص کند:

• چه اتفاقی افتاده: به‌عنوان مثال: فرمت ایمیل شما نامعتبر است.
• چگونه باید اصلاح شود: ایمیل شما باید شامل نماد @ و یک دامنه باشد.

برای مدیریت صحیح خطاها و کدهای پاسخ نکات زیر را رعایت کنید:

• 200 OK: برای موفقیت درخواست.
• 400 Bad Request: زمانی که داده‌های ارسالی از سمت کاربر نادرست هستند.
• 401 Unauthorized: زمانی که اطلاعات احراز هویت ناقص یا اشتباه باشد.
• 500 Internal Server Error: تنها برای خطاهای داخلی سمت سرور می‌باشد.

نحوه ایجاد یک REST API با Flask در سرور مجازی اوبونتو Ubuntu
ایجاد یک REST API با Flask

نبود نسخه بندی (Versioning)

API ها همیشه در حال به‌روز شدن هستند. ویژگی‌های جدیدی به آن ها اضافه می‌شود، قابلیت‌های قدیمی کنار می‌رود و گاهی هم تغییرات بزرگی در آن‌ها رخ می‌دهد. اما اگر نسخه‌بندی به درستی انجام نشود، تمامی این تغییرات باعث هرج و مرج خواهد شد.

اشتباه رایج نبود نسخه بندی (Versioning)

فرض کنید ساختار یک endpoint را تغییر داده‌اید، اما کسی را از این تغییر مطلع نکرده‌اید. ناگهان تمام اپلیکیشن‌هایی که از API شما استفاده می‌کردند دچار خطا می‌شوند. توسعه‌دهندگان برای اصلاح اتصال‌ها دست‌به‌کار می‌شوند و API شما به‌عنوان یک سرویس نامعتبر شناخته می‌شود. در نتیجه تمامی زحمات شما به هدر خواهد رفت.

راه حل:

نسخه‌بندی‌ها مانند نصب کردن علائم راهنمایی پیش از شروع عملیات‌های عمرانی است. به کاربران اطلاع می‌دهد که این روش جدید است و از روش قبلی استفاده نکنید.

روش‌های رایج برای نسخه‌بندی:

• نسخه‌بندی در آدرس: /v1/users و /v2/users
• نسخه‌بندی در هدر: Accept: application/vnd.api+json; version=2

طراحی پیچیده API

یک حقیقت وجود دارد که گاهی پذیرش آن برای برخی توسه‌دهندگان سخت است. آن هم دور بودن از پیچیدگی‌های بیشتزا حد در طراحی API است. بنابراین به این نتیجه می‌رسیم که سادگی بهترین کاری است که می‌توانید انجام دهید. API ها ساختاری پیچیده، منابع تو در تو یا صدها endpoint دارند که اگر در طراحی آن‌ها سختگیری کنید ممکن است که به یک دردسر واقعی تبدیل شود.

اشتباه رایج طراحی پیچیده API

فرض کنید که برای دریافت یک پاسخ باید آدرسی را فراخوانی کنید:

/users/{id}/posts/{postId}/comments/{commentId}/replies

بنابراین پیدا کردن مسیر مناسب خسته‌کننده خواهد بود و یک اشتباه کوچک در آدرس می‌تواند تمامی فرآیندها را به هم بریزد.

راه حل:

به جای آنکه کاربر را مجبور به عبور از مسیرهای سخت و پیچیده کنید، بر روی موارد زیر تمرکز ویژه‌ای را داشته باشید.

• مسیرهای ساده: مانند /users/{id} یا /posts/{id}/comments
• سلسله‌مراتب منطقی: اگر ارتباطی میان منابع وجود دارد، آن را به‌صورت واضح نمایش دهید. به عنوان مثال:
• /posts/{id}/comments منطقی است و از مسیرهایی مانند /users/{id}/posts/{postId}/comments تا حد امکان پرهیز کنید. “در شرایط بهرانی می‌توانید از آن استفاده کنید.”

نادیده گرفتن امنیت

API ها اغلب دروازه‌ای به داده‌های حساس هستند، اما بسیاری از آن‌ها بدون هیچ‌گونه محافظتی رها شده‌اند و همین موضع آن‌ها را به هدف آسانی برای حملات تبدیل می‌کند.

اشتباه رایج نادیده گرفتن امنیت

• در دسترس قرار دادن endpoint ها آن هم بدون احراز هویت.
• امکان ارسال درخواست‌های نامحدود، که زمینه‌ساز حملات DDoS می‌شوند.
• عدم پاک‌سازی و بررسی داده‌های ورودی که می‌تواند منجر به آسیب‌پذیری‌هایی مانند تزریق SQL شود.

راه‌حل:

حال این سوال برای شما پیش می‌آید که چگونه می‌توانیم API ها را ایمن کنیم؟! برای اینکار از راه‌حل‌هایی که لیارا برای شما در نظر گرفته است استفاده کنید.

• از OAuth 2.0 یا احراز هویت مبتنی بر توکن استفاده کنید؛ “تنها به کلیدهای API اکتفا نکنید.”
• محدودیت نرخ درخواست‌ها (Rate Limiting) را برای جلوگیری از سوءاستفاده اعمال کنید.
• همه داده‌های ورودی را اعتبارسنجی و پاک‌سازی کنید؛ هر درخواستی را به‌عنوان یک تهدید احتمالی در نظر گرفته بگیرید.
• همیشه از HTTPS استفاده کنید. هیچ دلیلی برای ارسال داده‌های حساس از طریق HTTP وجود ندارد.

امنیت یک گزینه نیست، یک ضرور است که باید همیشه آن را در نظر داشته باشید.

ناسازگاری در شیوه نام گذاری

شاید هماهنگی در نام‌گذاری کم‌اهمیت به نظر برسد، اما زمانی که سبک‌های مختلف در یک API ترکیب می‌شوند، مانند اینکه در میان یک جمله، زبان عوض شده باشد همه چیز را به هم میریزد. این موضوع باعث سردرگمی توسعه‌دهنده و سخت‌تر شدن نگهداری از API می‌شود.

اشتباه رایج ناسازگاری در شیوه نام گذاری

فرض کنید یک API دارای endpoint هایی به شکل /getUsers , /users و /usersList باشد. بنابراین استفاده از آن شبیه حل کردن پازلی ناقص خواهد بود.

راه‌حل:

یک الگوی نام‌گذاری مشخص انتخاب کنید تا و در تمامی API به‌صورت یکنواخت رعایت شود:

• برای منابع از اسم (noun) استفاده کنید: /users , /posts
• برای پارامترها از یک سبک مشخص مانند camelCase یا snake_case به‌صورت ثابت استفاده کنید.
• از به‌کار بردن افعال در نام endpoint ها خودداری کنید، به‌عنوان مثال: /users بهتر از /getUsers است.

هماهنگی در نام‌گذاری نشان‌دهنده حرفه‌ای بودن است و باعث می‌شود API قابل‌پیش‌بینی و قابل‌اعتماد باشد.

بی‌ توجهی به محدود سازی نرخ درخواست‌ ها (Rate Limiting)

هر API محدودیت‌هایی دارد از ظرفیت سرور گرفته تا پهنای باند و توان پردازشی می‌توان این محدودیت را نام گذاری کرد. بدون اعمال محدودیت، یک کاربر می‌تواند با حجم بالای درخواست، کل سیستم را مختل کند و دیگر کاربران را با مشکل مواجه سازد.

اشتباه رایج بی‌ توجهی به محدود سازی نرخ درخواست‌ ها (Rate Limiting)

فرض کنید یک اپلیکیشن پرکاربرد مانند تلگرام، در هر ثانیه 10٬000 درخواست به API شما ارسال می‌کند. سرورها از کار می‌افتند، کاربران ناراضی می‌شوند و اعتبار شما لطمه می‌بیند.

راه‌حل:

محدودسازی نرخ درخواست‌ها تنها برای محافظت از سرورها نیست، بلکه به‌منظور ایجاد عدالت در استفاده است. با استفاده از ابزارهای مناسب می‌توانید:

• محدودیت‌های معینی را مشخص کنید، مانند هر کاربر تنها می‌تواند حداکثر 1000 درخواست در روز را ارسال کند.
• از طریق هدرهایی مانند X-RateLimit-Remaining کاربران را از میزان مصرف باقی‌مانده مطلع سازید.

پشتیبانی‌ نکردن از صفحه‌ بندی (Pagination)

اگر یک API، مجموعه‌ای عظیم از داده‌ها را به عنوان مثال 10٬000 کاربر یا محصولب را بدون صفحه‌بندی بازگرداند، مانند این است که بخواهید یک کتابخانه کامل را در یک جعبه تحویل دهید. این کار نه‌تنها ناکارآمد است، بلکه باعث سردرگمی و فشار بی‌مورد بر روی کلاینت و سرور می‌شود.

نحوه پیاده‌سازی صفحه‌بندی

با اضافه‌کردن پارامترهایی مانند موارد زیر، می‌توان صفحه‌بندی را به‌راحتی اعمال کنید:

برای صفحه‌بندی ساده:

?page=1&limit=20 

برای صفحه‌بندی مبتنی بر اشاره‌گر (cursor) در APIهایی که به‌صورت بلادرنگ (real-time) عمل می‌کنند:

?cursor=abc123

همچنین، در نظر داشته باشید که در پاسخ API، اطلاعات متا (metadata) مانند تعداد کل نتایج، شماره صفحه فعلی و تعداد صفحات باقی‌مانده گنجانده شود.

{ "data": [...], "pagination": { "page": 1, "total_pages": 50 } }

نحوه راه‌اندازی FastAPI با دیتابیس NoSQL در سرور مجازی
راه‌اندازی FastAPI با دیتابیس NoSQL

ذخیره‌ سازی URL ها یا اطلاعات ورود (Credentials)

ذخیره‌سازی URL ها یا اطلاعات ورود به پایگاه‌ داده ممکن است در ابتدا برای شما سریع و آسان باشد، اما ممکن است زمانی که قصد داشته باشید تا تغییراتی را به‌وجود بیاورید شما را با مشکلاتی مواجه کند.

راه‌حل:

برای ذخیره داده‌های حساس از متغیرهای محیطی (environment variables) استفاده کنید.
URLها را به‌صورت داینامیک مدیریت کنید. به‌عنوان مثال، آن‌ها را از فایل پیکربندی یا فایل .env بارگذاری کنید.

نادیده‌ گرفتن تجربه توسعه‌ دهنده (Developer Experience – DX)

در انتها و اخرین مثال، به یاد داشته باشید که API شما تنها برای ماشین‌ها نیست، بلکه برای انسان‌ها هم طراحی شده است. اگر توسعه‌دهندگان برای یکپارچه‌سازی (integration) با API شما مشکل داشته باشند، آن را رها کرده و به سراغ رقیب شما خواهند رفت.

راه‌حل:

• راهنمای (quickstart guides) و SDK ها را ارائه دهید.
• از رفتارهای ثابت و قابل پیش‌بینی استفاده کنید.
• به بازخوردها پاسخگو باشید.

سوالات متداول

در ادامه به سوالاتی که امکان دارد در این زمینه برای شما بدون پاسخ بماند، جواب‌های کوتاه اما مفیدی داده‌ایم که با استفاده از آن می‌توانید به سوال خود پاسخ صحیحی را بدهید.

API چیست و چرا در توسعه نرم‌ افزار از آن استفاده می شود؟

API واسطی بین نرم‌افزارها است که امکان ارتباط، ارسال و دریافت داده بین آن‌ها را فراهم می‌کند.

مهم‌ ترین اشتباهی که توسعه‌ دهندگان در طراحی API مرتکب می‌ شوند چیست؟

نداشتن مستندات کامل و قابل فهم، یکی از رایج‌ترین و زیان‌بارترین اشتباهاتی است که در این زمینه انجام داده می‌شود.

چرا استفاده از نسخه‌ بندی (Versioning) در API بسیار مهم است؟

برای حفظ سازگاری با نسخه‌های قدیمی و جلوگیری از ایجاد مشکل در اپلیکیشن‌هایی که از API استفاده می‌کنند اهمیت بسیار زیادی را دارد.

چگونه می‌ توان امنیت یک API را تضمین کرد؟

• احراز هویت مطمئن مانند OAuth 2.0
• محدود کردن نرخ درخواست‌ها (Rate Limiting)
• اعتبارسنجی داده‌های ورودی

چرا رعایت ساختار و نام‌ گذاری یکسان در endpoint های API اهمیت دارد؟

باعث درک بهتر و سریع‌تر توسعه‌دهندگان و جلوگیری از سردرگمی می‌شود.

مفهوم Rate Limiting در API چیست و چه کاربردی دارد؟

محدود کردن تعداد درخواست‌های مجاز در یک بازه زمانی مشخص برای جلوگیری از سوءاستفاده یا فشار زیاد بر روی سرور کاربرد دارد.

مزایای استفاده از Pagination در API چیست؟

بهبود عملکرد و کاهش حجم داده‌های ارسالی در پاسخ، به‌خصوص زمانی که داده‌ها بسیار هستند.

چرا نباید اطلاعات حساس مانند کلید API یا رمز عبور را به صورت hardcoded در کد قرار داد؟

این عمل باعث آسیب‌پذیری امنیتی می‌شود و مدیریت تغییرات را دشوارتر می‌کند.

وب هوک (webhook) چیست؟ تفاوت webhook با API
تفاوت webhook با API

جمع بندی

APIها تنها ابزارهایی برای اتصال سیستم‌ها نیستند، بلکه نقش پل ارتباطی میان توسعه‌دهندگان و سرویس‌ها را ایفا می‌کنند. با دوری از اشتباهات رایجی که در بالا به آن‌ها اشاره کرده‌ایم، می‌توان APIهایی ساخت که نه‌تنها عملکرد مطلوبی دارند، بلکه استفاده از آن‌ها برای توسعه‌دهندگان تجربه‌ای رضایت‌بخش خواهد بود.

بنابراین در این مقاله یادگرفته‌اید که یک API با طراحی خوب، مانند یک گفت‌وگوی موثر است. شفاف، پاسخ‌گو و خوشایند. هرچه استفاده از API ساده‌تر باشد، پروژه‌های توسعه‌دهندگان با موفقیت بیشتری پیش می‌رود و این موفقیت به شما نیز بازمی‌گردد.