نکات و روش کاربردی برای استفاده حرفه‌ای از Ansible که باید آن را بدانید

انسیبل (Ansible) یک ابزار بسیار قدرتمند برای خودکارسازی زیرساخت‌ها است. اگر بخواهید از Ansible به صورت موثر استفاده کنید، باید بدانید که چگونه می‌توانید بهترین بهره را از آن ببرید. فرقی نمی‌کند Playbook بنویسید یا درگیر رفع خطاها باشید، همیشه باید نکات و شیوه‌های مهمی که در استفاده از آن‌ وجود دارد را رعایت کنید.

در این راهنما از لیارا، با مرور تمام نکات کلیدی، به شما کمک خواهیم کرد تا بتوانید راحت‌ و سریع‌ با Ansible کار کنید.

همین الان، بدون کمترین پیچیدگی، سرور مجازی خودتون رو در کمتر از ۳۰ ثانیه، راه‌اندازی کنید.
✅ عملکرد پایدار ✅ ترافیک نامحدود ✅ هزینه به‌صرفه
خرید سرور مجازی ابری

آنچه در ادامه خواهید خواند:

• روش های کاربردی برای استفاده حرفه‌ ای از Ansible
• بهترین روش‌ ها برای نوشتن Playbook در Ansible
• مدیریت موثر متغیر ها و موجودی‌ ها در پروژه‌ های Ansible
• افزایش امنیت، سرعت و پایداری در اجرای Playbook ها
• سوالات متداول
• جمع بندی

روش های کاربردی برای استفاده حرفه‌ای از Ansible

در ادامه با 8 راهکار عملی آشنا خواهید شد که به شما کمک می‌کند از Ansible به‌صورت حرفه‌ای، منظم و مؤثر استفاده کنید. این روش‌ها، مسیر خودکارسازی و مدیریت زیرساخت را برای‌تان ساده‌، قابل‌اعتماد و در عین حال مقیاس‌پذیرتر می‌کنند.

نوشتن Playbook های ساختار یافته

• Playbook ها را منظم نگه دارید: از نوشتن Playbook هایی که طولانی و شلوغ هستند خودداری کنید و به جای آن می‌توانید به رول (Role) های کوچک تر و قابل استفاده مجدد (چند بار استفاده) تقسیم کنید تا کار شما راحت‌تر شود.
• از اسم‌های معنا دار استفاده کنید تا آگاهی شما بالا تر برود: هر تسکی را با نام مشخص و واضحی نام‌گذاری کنید تا دقیقا نشان دهد که چه عملی را انجام می‌دهد.
• جاب (job) های مرتبط را در قالب مشخص قرار دهید: به جای اینکه تمامی جاب‌ها را در یک فایل جمع کنید از ساختار Role استفاده کنید به مثال رو به رو دقت کنید: (ansible-galaxy init myrole)
• از مقداردهی مستقیم به متغیرها خودداری کنید: مقادیر را در پوشه group_vars/ نگه دارید یا در صورت حساس بودن داده، از Ansible Vault استفاده کنید.
• به‌ جای نوشتن همه چیز در یک‌جا، از include_tasks استفاده کنید: این کار باعث خوانایی بهتر و قابلیت استفاده مجدد از Playbook ها می‌شود.

مدیریت متغیر ها و موجودی (Inventory)

• متغیرها را در group_vars/ و host_vars/ ذخیره کنید: این روش باعث نظم بیشتر و سهولت در مدیریت می‌شود.
• در موجودی‌های بزرگ از کش کردن اطلاعات سیستم (Fact Caching) استفاده کنید: برای جلوگیری از جمع‌آوری مکرر اطلاعات سیستم از این روش استفاده کنید.
• اطلاعات حساس را با Ansible Vault رمزگذاری کنید: هیچ‌گاه رمزها را به‌صورت متنی (plaintext) نگه‌ندارید به مثال روبه رو دقت کنید: ansible-vault encrypt secrets.yml
• در محیط‌های ابری از Dynamic Inventory استفاده کنید: به‌جای مدیریت دستی لیست میزبان‌ها، می‌توانید میزبان‌ها را به‌صورت خودکار واکشی کنید.
• برای تعریف متغیرهای موقت از set_fact استفاده کنید: در مواردی که به مقدار محاسبه‌شده در طول اجرای Playbook نیاز باشد از این المان استفاده کنید.

نوشتن تسک ها و Handler های بهتر

• جاب‌ها را به‌صورت idempotent بنویسید: یعنی فقط در صورت نیاز تغییرات اعمال شود (استفاده از state: present به‌جای latest).
• برای راه‌اندازی مجدد سرویس‌ها از Handler استفاده کنید: تنها زمانی که تغییری رخ داده باشد Handler اجرا شود تا بتوانید از راه‌اندازی‌های بی‌مورد جلوگیری کنید.
• از برچسب (Tag) برای اجرای گزینشی استفاده کنید: می‌توان فقط بخش خاصی از یک Playbook را اجرا کرد: ansible-playbook site.yml --tags install
• از حلقه‌ها به‌جای تکرار تسک‌ها استفاده کنید: این عمل کارآمدتر از نوشتن چند وظیفه برای عملیات‌های مشابه است: - name: Install required packages yum: name: "{{ item }}" state: present loop: - httpd - vim - curl
• در مواقع ضروری اجرای Playbook را متوقف کنید: با استفاده از failed_when در صورت بروز خطاهای حیاتی آن را متوقف کنید.

آموزش نصب و تنظیم Ansible بر روی دبیان 12 به همراه نکات ضروری
نصب و تنظیم Ansible بر روی دبیان 12

بهترین شیوه‌ های امنیتی

• هیچ‌گاه Playbook را مستقیماً با کاربر روت اجرا نکنید: از become: true استفاده شود.
• داده‌های حساس را در ریپورت‌ها پنهان کنید: با no_log: true از نمایش رمزها در خروجی جلوگیری شود.
• سطح دسترسی کلید SSH را به‌درستی تنظیم کنید: برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز از روش زیر استفاده کنید: chmod 600 ~/.ssh/id_rsa
• حداقل سطح دسترسی را رعایت کنید: فقط دسترسی‌های مورد نیاز را بدهید.
• Playbook ها را از نظر امنیتی lint کنید: با ابزار ansible-lint مشکلات را شناسایی و برطرف کنید.

اشکال‌ زدایی و ثبت لاگ

• برای بررسی مقادیر متغیرها از ماژول debug استفاده کنید: - name: Debug variable output debug: msg: "The value of my_var is {{ my_var }}"
• برای دریافت لاگ‌های بیشتر از حالت verbose استفاده کنید: به عنوان مثال با -vvv
• خروجی اجرای Ansible را در فایل لاگ ثبت کنید: [defaults] log_path = /var/log/ansible.log
• با دقت از ignore_errors استفاده کنید: فقط زمانی که لازم است از آن استفاده کنید، چون ممکن است خطاهای واقعی را مخفی کند.

بهترین روش‌ ها برای نوشتن Playbook در Ansible

نوشتن یک پلی‌بوک (Playbook) ساختار یافته و منظم در Anisible، یکی از مهم‌ترین اصول برای موفقیت در خودکارسازی جاب‌ها است. وقتی Playbook ها خوانا، قابل نگهداری و ماژولار باشند، اعمال تغییرات یا رفع خطا در آینده بسیار آسان‌تر می‌شود. در این بخش، روش‌هایی برای بهبود خوانایی و قابلیت استفاده مجدد از Playbookها بررسی خواهیم کرد.

استفاده از نام‌های معنادار برای جاب ‌ها

هر تسکی باید نامی واضح و توصیفی داشته باشد تا از روی آن بتوان به راحتی متوجه عملکردش شد. این کار عیب‌یابی و بررسی خروجی‌ها را آسان می‌کند.

تفکیک جاب ها به Role های مجزا

به‌جای نوشتن یک Playbook طولانی و درهم، بهتر است جاب‌های مرتبط را در قالب Role های مجزا دسته‌بندی کنید. این ساختاردهی باعث می‌شود پروژه در مقیاس بزرگ نیز قابل مدیریت باقی بماند.

خودداری از مقداردهی ثابت (Hardcode)

برای افزایش انعطاف‌پذیری، بهتر است مقادیر متغیر را در فایل‌های group_vars/ یا host_vars/ نگهداری کنید و داده‌های حساس را با Ansible Vault رمزگذاری کنید.

استفاده از include_tasks به‌ جای نوشتن همه جاب ها در یک فایل

با جدا کردن بخش‌های مختلف به فایل‌های مستقل و استفاده از include_tasks، Playbook ها خواناتر و قابل استفاده مجدد خواهند بود.

انسیبل (Ansible) چیست؟
انسیبل (Ansible)

مدیریت مؤثر متغیر ها و موجودی‌ ها در پروژه‌ های Ansible

مدیریت درست متغیرها و فایل‌های موجودی (Inventory)، به هماهنگی بهتر میان سرورها و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند.

ساختاردهی متغیرها در group_vars و host_vars

برای مرتب نگه‌داشتن پروژه، توصیه می‌شود متغیرها را بر اساس گروه یا میزبان در مسیرهای مخصوص ذخیره کنید. این کار موجب وضوح بیشتر و نگهداری آسان‌تر می‌شود.

استفاده از کش (Caching) برای بیگ دیتا ها

در صورت داشتن دیتاهای حجیم، فعال‌سازی کش (Fact Caching) باعث کاهش زمان اجرا و بهبود عملکرد خواهد شد.

رمزگذاری اطلاعات حساس با Ansible Vault

اطلاعات محرمانه مانند رمز عبورها یا کلیدهای API را هرگز به‌صورت متنی ذخیره نکنید. ابزار ansible-vault به شما این قابلیت را می‌دهد که اطلاعات را نگهداری کنید.

استفاده از Dynamic Inventory در محیط‌های ابری

در پروژه‌هایی که از سرورهای ابری استفاده می‌شود، بهتر است به‌جای لیست‌های ایستا، از Dynamic Inventory برای دریافت خودکار لیست میزبان‌ها استفاده کنید.

تعریف متغیرهای موقتی با set_fact

در مواقعی که نیاز به محاسبه یا ذخیره یک مقدار موقتی در جریان اجرای Playbook دارید، از set_fact استفاده کنید.

افزایش امنیت، سرعت و پایداری در اجرای Playbook ها

اجرای سریع، ایمن و بدون خطا از جمله اهداف اصلی در پروژه‌های خودکارسازی است. رعایت چند نکته ساده در این زمینه می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش ریسک‌های امنیتی داشته باشد.

افزایش parallelism با تنظیم forks

با افزایش مقدار forks در فایل پیکربندی Ansible، می‌توان جاب‌ها را به‌صورت هم‌زمان روی چند سرور اجرا کرد و در زمان صرفه‌جویی نمود.

فعال‌ سازی SSH Pipelining برای کاهش ارتباط

با فعال کردن گزینه pipelining در بخش ssh_connection، سرعت اجرای دستورات افزایش پیدا می‌کند و منابع کمتری مصرف می‌شود.

استفاده از synchronize برای انتقال بیگ دیتاها

به‌جای استفاده از ماژول copy برای دیتاهای حجیم، از synchronize که مبتنی بر rsync است استفاده کنید تا انتقال سریع‌ و بهینه‌تری صورت گیرد.

اجرای Playbook در حالت check قبل از اعمال نهایی

با اجرای Playbook در حالت --check، می‌توان تغییرات احتمالی را بدون تأثیر روی سیستم مشاهده کرد و از بروز خطاهای ناخواسته جلوگیری کرد.

سوالات متداول

در ادامه به سوالاتی که امکان دارد در این زمینه برای شما بدون پاسخ بماند، جواب‌های کوتاه اما مفیدی داده‌ایم که با استفاده از آن می‌توانید به سوال خود پاسخ صحیحی را بدهید.

Ansible دقیقاً چه کاری انجام می‌دهد و چرا باید از آن استفاده کرد؟

Ansible یک ابزار خودکارسازی (Automation) متن‌باز است که برای مدیریت پیکربندی سرورها، اجرای دستورات و استقرار نرم‌افزارها استفاده می‌شود. استفاده از آن باعث صرفه‌جویی در زمان، کاهش خطاهای انسانی و افزایش بهره‌وری تیم‌های عملیاتی می‌شود.

تفاوت بین Playbook و Role در Ansible چیست؟

Playbook فایل اصلی اجرای جاب‌ها در Ansible است، در حالی که Role ساختاری سازمان‌یافته برای دسته‌بندی وظایف، متغیرها، فایل‌ها و هندلرها است.

چرا نباید مقادیر حساس را به‌صورت مستقیم در Playbook نوشت؟

نوشتن اطلاعات حساس مانند رمز عبور یا کلید API به‌صورت مستقیم، خطر هک شدن داده‌ها را بالا می‌برد. بهتر است از Ansible Vault برای رمزگذاری داده‌ها استفاده شود تا امنیت پروژه حفظ گردد.

منظور از اجرای idempotent در Ansible چیست؟

اجرای idempotent یعنی یک جاب چند بار اجرا شود اما فقط در صورت نیاز تغییراتی را ایجاد کند. این ویژگی باعث می‌شود Playbook ها قابل اطمینان باشند و از تغییرات ناخواسته جلوگیری شود.

در چه مواقعی باید از set_fact استفاده کرد؟

زمانی که نیاز دارید در جریان اجرای یک Playbook، مقداری را محاسبه کرده و در مراحل بعدی از آن استفاده کنید.

چگونه می‌توان از اجرای Playbook اشتباه جلوگیری کرد؟

با اجرای Playbook در حالت --check می‌توان ابتدا تاثیر تغییرات را بدون اعمال واقعی آن‌ها مشاهده کرد. این روش از بروز خطاهای جدی جلوگیری می‌کند.

چه ابزاری برای بررسی کیفیت Playbook ها پیشنهاد می‌شود؟

ابزار ansible-lint برای بررسی خطاهای رایج، مشکلات امنیتی و رعایت نشدن استانداردها در Playbook ها بسیار کاربردی است. استفاده از آن پیش از اجرای نهایی توصیه می‌شود.

جمع‌ بندی

با رعایت این شیوه‌ها، زمان کمتری صرف رفع خطاها می‌شود، Playbook ها ساده‌تر نگهداری می‌شوند و کارایی کلی بهبود می‌یابد. بهتر است با اقدامات کوچک شروع کرده، به مرور فرآیندها را بهبود دهید و همیشه قبل از اعمال تغییرات در محیط واقعی، آن‌ها را آزمایش کنید.