PaaS چیست؟

با گسترش فناوری‌های ابری، مدل‌های مختلفی برای ارائه خدمات رایانش شکل گرفته‌اند که به کسب‌وکارها و توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهند تا بدون درگیری مستقیم با زیرساخت‌های پیچیده، بر توسعه و ارائه محصولات خود تمرکز کنند. این خدمات معمولاً در سه دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند که هرکدام سطح متفاوتی از کنترل، انعطاف‌پذیری، و مسئولیت را برای کاربران فراهم می‌کنند. درک تفاوت‌ها و کاربردهای این مدل‌ها به تصمیم‌گیری بهتر در انتخاب زیرساخت مناسب کمک می‌کند، به‌ویژه زمانی که هدف، توسعه سریع‌تر، کاهش هزینه‌ها و تمرکز بر منطق برنامه است.

در ادامه خواهید خواند:

• PaaS چیست؟
• سه مدل خدمات رایانش ابری چیست؟
• PaaS شامل چه مواردی می‌شود؟
• چرا توسعه‌دهندگان از PaaS استفاده می‌کنند؟
• مشکلات احتمالی استفاده از PaaS چیست؟
• معرفی ارائه دهندگان PaaS در ایران
• جمع بندی

PaaS چیست؟

در مدل PaaS یا «پلتفرم به‌عنوان سرویس»، توسعه‌دهندگان همه چیزهایی را که برای ساخت، اجرای و مدیریت برنامه‌های خود نیاز دارند از جمله زیرساخت، سیستم‌عامل، دیتابیس و ابزارهای توسعه—در یک محیط آماده و یکپارچه دریافت می‌کنند. این مدل یکی از سه نوع اصلی خدمات رایانش ابری است و باعث می‌شود توسعه برنامه‌های وب بسیار سریع‌تر و ساده‌تر انجام شود. در PaaS، دیگر نیازی نیست توسعه‌دهنده نگران راه‌اندازی و نگهداری سرور یا به‌روزرسانی نرم‌افزارها باشد، زیرا تمام این مسئولیت‌ها توسط ارائه‌دهنده سرویس انجام می‌شود و همه چیز به‌صورت خودکار و در پشت‌صحنه مدیریت می‌شود.

سه مدل خدمات رایانش ابری چیست؟

این سه مدل اصلی خدمات رایانش ابری عبارت‌اند از:

• Infrastructure as a Service (IaaS)
• Platform as a Service (PaaS)
• Software as a Service (SaaS)

در مدل IaaS، زیرساخت‌هایی مانند سرور، شبکه و فضای ذخیره‌سازی توسط ارائه‌دهنده خدمات ابری فراهم و مدیریت می‌شود. این مدل بیشتر مناسب کسانی است که می‌خواهند کنترل کامل‌تری بر روی سیستم‌عامل و پیکربندی‌ها داشته باشند.

SaaS اما راهکاری ساده‌تر ارائه می‌دهد: نرم‌افزارهای آماده‌ای که روی سرورهای ابری اجرا می‌شوند و کاربران بدون نیاز به نصب، پیکربندی یا نگهداری، تنها با اتصال به اینترنت می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند.

برای درک بهتر تفاوت این مدل‌ها، می‌توان این‌گونه تصور کرد:
اگر SaaS را مانند اجاره‌ یک خانه‌ی کاملاً مبله و آماده‌ی سکونت بدانیم، PaaS شبیه اجاره‌ تجهیزات پیشرفته و آماده‌ی استفاده برای ساخت خانه است؛ تجهیزاتی که مالک آن‌ها مسئول نگهداری، تعمیر و به‌روزرسانی آن‌هاست. در واقع PaaS همه‌چیز را برای ساخت سریع و بدون دردسر برنامه آماده می‌کند، بدون اینکه توسعه‌دهنده درگیر مسائل فنی زیرساخت شود.تمام تجهیزات سنگین و ابزار‌های لازم برای ساخت سریع خانه را اجاره می‌کند. در صورتی که این ابزار و تجهیزت به طور مداوم توسط صاحب خود نگهداری و تعمیر می‌شوند.

PaaS شامل چه مواردی می‌شود؟

موارد اصلی که در PaaS ارائه می‌شوند عبارت‌اند از:

• ابزار‌های توسعه
• سیستم عامل
• مدیریت دیتابیس‌ها
• زیرساخت

ممکن است ارائه دهندگان PaaS موارد دیگری هم ارائه دهند ولی این موارد به صورت مشترک در بیشتر آن‌ها قرار دارد.

ابزار‌های توسعه

ارائه دهندگان PaaS ابزار‌های متنوع و ضروری توسعه نرم‌افزار را ارائه می‌دهند. از قبیل دسترسی به کنسول، دسترسی به لاگ‌ها، کامپایلر و دیگر مواردی که برای توسعه برنامه ضروریست. هر ارائه دهنده PaaS ممکن است ابزار‌های متفاوت از PaaS های دیگر را ارائه کند ولی تمامی آن‌ها نیاز‌های یک توسعه‌دهنده را برای ساخت برنامه رفع می‌کنند.

سیستم عامل

تهیه و مدیریت سیستم عامل برای اجرای برنامه‌ها نیز کاملا بر عهده ارائه دهندگان PaaS می‌باشد.

مدیریت دیتابیس‌ها

ارائه دهندگان PaaS همچنین سرویس دیتابیس مدیریت شده‌ای در اختیار توسعه دهندگان قرار می‌دهند.

زیرساخت

PaaS در در مدل رایانش ابری لایه بالای IaaS قرار دارد و هر چیزی که شامل IaaS می‌شود در PaaS هم وجود دارد. بنابراین PaaS مدیریت سرور، فضای ذخیره سازی و دیتاسنتر را نیز بر عهده دارند. همچنین PaaS ها می‌توانند از طریق ارائه دهندگان IaaS نیز این موارد را تهیه کنند.

چرا توسعه‌دهندگان از PaaS استفاده می‌کنند؟

در دنیای توسعه نرم‌افزار، انتخاب ابزار مناسب می‌تواند تفاوت بزرگی در سرعت و کارایی پروژه‌ها ایجاد کند. استفاده از مدل PaaS مزایای زیادی برای توسعه‌دهندگان دارد که به آن‌ها کمک می‌کند تا تمرکز خود را بیشتر بر روی توسعه برنامه‌ها و کدها بگذارند، بدون نگرانی از زیرساخت‌ها و مدیریت سرورها. در ادامه، به سه دلیل اصلی که باعث می‌شود توسعه‌دهندگان از PaaS استفاده کنند، اشاره می‌کنیم.

مقایسه VPS، سرور اختصاصی و PaaS
مقایسه سرویس‌ها

بالا رفتن سرعت

در PaaS تمامی موارد ساخت و تهیه پلتفرم و زیر ساخت آن انجام شده و آماده در اختیار توسعه‌دهندگان قرار دارد و آنها دیگر نگرانی بابت تهیه این موارد ندارند. در PaaS تمامی چیزی که احتیاج است صرفا کد نوشته شده توسط توسعه‌دهندگان است و باقی موارد توسط PaaS به طور کامل انجام می‌شود.

تجربه یک محیط از ابتدا تا انتها

توسعه دهندگان در PaaS می‌توانند برنامه‌های خود را در صرفا در یک محیط بسازند، تست کنند، مشکلات آنها را بر طرف کنند، آن ها را مستقر کنند و در هنگام نیاز کد‌های خود را بروزرسانی کنند.

این موارد این امکان را برای توسعه‌دهندگان ایجاد می‌کند تا از صحت عملکرد برنامه‌ خود در نسخه نهایی اطمینان حاصل کنند. و این باعث می‌شود روند توسعه محصول بسیار ساده و آسان شود.

قیمت

استفاده از PaaS در بسیاری از موارد بسیار مقرون به صرفه تر از IaaS می‌باشد. همچنین هزینه مدیریت و تهیه نیروی متخصص سرور برای استفاده از PaaS وجود ندارد و هزینه‌ها را برای شرکت‌ها بسیار کاهش می‌دهد. علاوه بر این بعضی از ارائه دهندگان PaaS هزینه‌ها را صرفا بر اساس زمان استفاده شده محاسبه می‌کنند که این خود باعث مقرون به صرفه شدن برای استفاده کنندگان می‌شود.

مشکلات احتمالی استفاده از PaaS چیست؟

استفاده از سرویس‌های PaaS، همانطور که مزایای زیادی دارد، می‌تواند با برخی چالش‌ها همراه باشد. این مشکلات عمدتاً به محدودیت‌های فنی و امنیتی مربوط می‌شود که باید قبل از انتخاب این نوع سرویس‌ها در نظر گرفته شوند. در ادامه به بررسی دو مورد از چالش‌های رایج می‌پردازیم.

محدود شدن به ارائه دهنده PaaS

در بعضی از سرویس‌های PaaS ممکن است شما نتوانید به سادگی سرویس ارائه دهنده PaaS خود را تغییر دهید. زیرا که شما ممکن است از پلتفرم و بستر اختصاصی و منحصر بفرد آن‌ها برای توسعه محصول خود استفاده کنید که در سرویس‌های دیگر متفاوت باشد. البته که تمامی PaaS‌ها دارای این محدودیت‌ها نیستند و بعد از استفاده از آنها می‌توان به سادگی هر زمانی برنامه خود را جا به جا و از ارائه دهنده سرویس PaaS دیگری استفاده کرد یا حتی می‌توان از IaaS برای ادامه کار استفاده کرد.

امنیت

در معماری PaaS تمامی کد‌ها و داده‌ها توسط ارائه دهنده PaaS نگهداری می‌شود. در بعضی موارد ارائه دهنده PaaS از یک ارائه دهنده IaaS برای زیرساخت خود استفاده می‌کند که داده‌ها می‌تواند در دسترس او هم قرار بگیرد. اگر چه ارائه دهندگان PaaS امنیت و نگهداری داده‌ها از طرف خود را ضمانت می‌کنند اما همچنان ارزیابی و تست کامل امنیتی برای اطمینان از حفاظت برنامه و داده‌های آن می‌تواند دشوار باشد.

امنیت رایانش ابری | چالش‌ها، تهدیدها و راهکارهای حفاظت از داده‌ها
امنیت رایانش ابری

معرفی ارائه دهندگان PaaS در ایران

در لیارا توسعه‌دهندگان می‌توانند بدون داشتن دانش سروری، برنامه‌ها و کد‌های خود را در زمانی بسیار کوتاه روی سرور مستقر کنند. مدیریت و نگهداری زیرساخت به طور کامل توسط لیارا انجام می شود. همچنین تعرفه‌ها ساعتی محاسبه می‌شود که طبق آن توسعه‌دهدگان فقط هزینه زمان استفاده شده را پرداخت می‌کنند. این موضوع برای کسانی که از لیارا برای توسعه محصول خود هم استفاده می‌کنند بسیار مقرون به صرفه است.

PaaS لیارا هیچ محدودیتی برای محصول و برنامه توسعه‌دهندگان ایجاد نمی‌کند و آن‌ها می‌توانند بعد از توسعه محصول خود در لیارا برای ادامه از دیگر ارائه دهندگان PaaS خارجی یا حتی IaaS برای میزبانی محصول خود استفاده کنند.

علاوه بر این موارد، لیارا امنیت کد‌های توسعه دهندگان را در بالاترین سطح ضمانت ‌می‌کند. که حتی کارمندان و پشتیبانان فنی هم دسترسی به کد‌های توسعه‌دهندگان نخواهند داشت.

جمع بندی

استفاده از PaaS (Platform-as-a-Service) برای توسعه‌دهندگان نرم‌افزار مزایای فراوانی به همراه دارد. این مدل خدمات رایانش ابری، با فراهم کردن زیرساخت‌ها و ابزارهای لازم برای توسعه و استقرار برنامه‌ها، روند توسعه را تسریع کرده و تمرکز توسعه‌دهندگان را به سمت کدنویسی و بهینه‌سازی برنامه‌ها معطوف می‌کند. همچنین، با حذف نیاز به مدیریت سرورها و سیستم‌های پیچیده، هزینه‌های پروژه‌ها کاهش می‌یابد و توسعه‌دهندگان می‌توانند از یک محیط یکپارچه برای ساخت، تست و به‌روزرسانی برنامه‌های خود استفاده کنند.

با توجه به مزایای سرعت بالا، تجربه یکپارچه و قیمت مقرون به صرفه، PaaS به یکی از انتخاب‌های محبوب برای تیم‌های توسعه نرم‌افزار تبدیل شده است. به‌ویژه برای استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچک که به دنبال صرفه‌جویی در هزینه‌ها و افزایش سرعت توسعه هستند، این مدل می‌تواند گزینه‌ای ایده‌آل باشد.